کمابیش همون زمان که در جهان اسلام «نحو» به وجود اومد تا به کمک دستور زبان، قرآن قرائت و تفسیر بشه، یهودی‌ها هم شروع کردن به تدوین دستور زبان عبری تا کمابیش همون زمان که در جهان اسلام «نحو» به وجود اومد تا به کمک دستور زبان، قرآن قرائت و تفسیر بشه، یهودی‌ها هم شروع کردن به تدوین دستور زبان عبری تا به کمک دستور زبان، تورات رو حرکت‌گذاری کنن. تورات تا اون موقع حرکت‌گذاری نمیشد. به این محققها میگن «ماسورِت»ها. توراتی که امروز ما میخونیم و عبریای که امروز حرف زده میشه، محصول دستور زبان ماسورِتهاست.
نکتۀ مهم در مورد عبری ماسورِتی، اینه که واقعاً انعکاسدهندۀ عبری نسلهای قدیم نیست و ماسورِتها، شبیه نحویهای مسلمان، تا حدودی قوانین دستور زبان رو «بافتن» و «اختراع» کردن. از کجا میدونیم؟ ما تقریباً سندی از عبری ماقبل ماسورتها نداریم. هر چی عبری از اون دوره مونده بدون حرکتگذاریه، یعنی مثلاً مینوشتن «مشکبتم» اما هیچ حرکت فتحه و کسره و ضمه نمیذاشتن و نمیدونیم چطور این کلمه رو میخوندن. ماسورتهان که به ما میگن اینو بخون «میشکِوُتام». اما نزدیک به هزار سال قبل از ماسورتها، یهودیهای مصر تورات رو به زبان یونانی ترجمه کردن اما اسمهای خاص عبری رو بدون ترجمه به الفبای یونانی نوشتن. توی الفبای یونانی مصوتها مشخصن. و تقریباً هیچ کدوم از اسمهای خاص ترجمه یونانی حرکتهاشون شبیه حرکتهای ماسورِتی نیست....more
چقدر جای چنین نگاهی در قرآن‌پژوهی ما خالی بود. با علاقه کارهای آتی این مؤلف رو دنبال خواهم کرد. مشخصه که مؤلف یه پروژۀ بلند مدت در سر داره و این کتاب فقط معرفی این پروژه است.
کتاب دو بخشه: در بخش اول توضیح می‌ده که چرا زبانشناسی تطبیقی قرآن و تورات ضرورت داره و چرا تفاسیر فعلی قرآن قابل اعتماد نیستن.
مطالعات زبانشناسی توی دو قرن اخیر در دانشگاههای غربی پیشرفت خیرهکنندهای داشته، به خاطر کشف رابطۀ خانوادگی بین زبانهای مختلف و کشف کتیبهها و متونی که میشه برای کار تطبیقی زبانشناسی بهشون مراجعه کرد. هیچ کدوم از اینها در اختیار مفسرهای قدیمی نبودن. تنها منبعی که مفسرهای قدیمی در اختیار داشتن لغت عرب جاهلی و حدس و گمان بود.
اما همین حدس و گمان هم بیطرفانه نبود. مؤلف میگه مفسرها پیشفرضهای الهیاتیشون رو به استنتاجهای زبانی وارد میکردن، مثل این که زبان عربی الهیه و زبان آدم در بهشت عربی بوده. یا مثل این که قرآن به خالصترین زبانه و در نتیجه لغات غیر عربی نداره.
این دو عامل باعث میشه مفسرهای سنتی قرآن مدام در معناشناشی و ریشهشناسی واژههای قرآن به بیراهه برن. و مفسرهای جدید هم کاری نمیکنن جز جمعآوری و بازگویی همین تفاسیر سنتی.
برای همین نیازه یک بار دیگه از نو با ابزارها و منابع جدیدی که مطالعات زبانشناسی تطبیقی جدید در اختیارمون میذاره به بازتفسیر قرآن بپردازیم.
در پایان چند اثر برجسته در ریشهشناسی واژگان تورات رو معرفی میکنه که منبع خودش هم بودن. این منابع بی نظیرن و معرفی می کنم تا شما هم اگه خواستید استفاده کنید:
در بخش دوم، که بیشتر حجم کتاب رو به خودش اختصاص داده، چند مثال از ریشهشناسی واژگان قرآنی میزنه تا کلیت پروژهش دست خواننده بیاد. واژگانی مثل جهنم، شیطان، آدم، کفر. در هر واژه ابتدا خلاصهای از تفاسیر اسلامی رو نقل میکنه و سپس سراغ منابع جدید میره و با استفاده از مطالعات جدید نظرات مفسرهای سنتی رو ارزیابی میکنه. کل این بخش فقط از باب مثاله تا خواننده بفهمه کار تطبیقی زبانشناسی مد نظر مؤلف چطوریه. اصل کار رو خیلی مفصلتر و جامعتر در کتاب دیگهش فرهنگ تطبیقی قرآن و تورات دنبال میکنه....more
یه دورۀ خیلی خوب دربارۀ عبری کتاب مقدس. حدود یک سال بعد از تموم شدن کلاس عبری، اینو گوش دادم که رفرش بشم. اما خیلی نکات جدیدی داشت که توی کلاسی که رفتیه دورۀ خیلی خوب دربارۀ عبری کتاب مقدس. حدود یک سال بعد از تموم شدن کلاس عبری، اینو گوش دادم که رفرش بشم. اما خیلی نکات جدیدی داشت که توی کلاسی که رفتم یاد نداده بودن، چون عبری کتاب مقدس بعضی قواعدش یه کم با عبری مدرن متفاوته. همزمان با این کلاس، شروع کردم به تدریس آزمایشی به دو نفر از دوستام. اونم خیلی اثر داشت روی تقویت خودم....more
امسال رو به آرامی اختصاص دادم. اگر عبری بلد باشید، آرامی یاد گرفتن خیلی راحته.
اول با آرامی کلاسیک شروع کردم، یا آرامی کتاب مقدس که قدیمی‌ترین شکل آرامامسال رو به آرامی اختصاص دادم. اگر عبری بلد باشید، آرامی یاد گرفتن خیلی راحته.
اول با آرامی کلاسیک شروع کردم، یا آرامی کتاب مقدس که قدیمی‌ترین شکل آرامیه و زبان اداری هخامنشی ها بوده. آرامی کتاب مقدس خیلی به عبری کتاب مقدس نزدیکه، برای همین توی یک ترم راحت یاد گرفتیم و ترم دوم فقط متن خوندیم. اسناد و نامه های زیادی از دوران هخامنشی به زبان آرامی باقی مونده. استادمون هر جلسه یکی از این اسناد رو می آورد و می خوندیم و کار می کردیم.
در ادامه من میخواستم از آرامی کلاسیک بیام روی آرامی تلمود، که هزار سال بعد از آرامی کلاسیک زبان یهودیهای عراق بوده و خیلی از آرامی کلاسیک فاصله گرفته. از استادمون مشورت گرفتم و توصیه کرد قبل از شروع آرامی تلمودی، آرامی کلاسیک رو خوب تثبیت کنم. برای همین کل تابستون رو به خوندن ترجمۀ آرامی تورات (ترگوم اونکلوس) که کمابیش به آرامی کلاسیک نزدیکه اختصاص دادم.
بعد از پاییز، با توصیه استادم، این کتاب رو شروع کردم که آرامی تلمودیه. کتاب بیشتر زبانشناسانه است و بحثهای تحقیقی و تخصصی زیادی داره، که گاهی لذتبخش و گاهی نامفهومه، و در هر حال به درد زبانآموزی نمیخوره. اما خود نویسنده گفته من سعی کردم کتاب رو دومنظوره بنویسم که بشه باهاش زبان رو هم یاد گرفت. برای همین آخر کتاب تمرین و اینا اضافه کرده برای هر درس.
مهمترین خصوصیت آرامی تلمودی، شکسته بودن زبانه. انگار زبان عامیانۀ فارسی رو بنویسیم. برای کسی که فقط فارسی کتابی بلد باشه، خوندن فارسی گفتاری چالش برانگیزه. آرامی تلمودی هم همین طوره، خیلی از کلمات شکسته شدن، حروف پایانی حذف شدن، خیلی کلمات در نتیجۀ لهجۀ آرامی تغییرات آوایی دادن، خیلی از کلمات با هم ادغام شدن و یکی شدن، حروف یک کلمه جابجا شدن (مثل قفل و قلف فارسی) و تلفظ بعضی حروف تغییر کرده و مثلاً ح و عین به صورت هه و الف نوشته میشه. گاهی تشخیص این کلمات به هم ریخته ناممکنه و انگار از اول یه زبان کاملاً جدید و بی ارتباط با آرامی کلاسیک داشتم یاد میگرفتم.
اما در عوض آرامی تلمودی به سریانی خیلی نزدیکه. سریانی هم در همون زمان آرامی تلمودی، یکی از گویشهای آرامی عراق بوده که بیشتر مسیحیها بهش تکلم میکردن. الان خیلی از عبارت سریانی رو میتونم بفهمم. و این کارم رو برای یادگیری سریانی آسون میکنه. همین طور آرامی زوهر رو هم کمابیش می فهمم. زوهر یه کتاب عرفانی یهودیه که قرون وسطی نوشته شده. اما نویسنده از دستور زبان تلمود و ترگوم اونکلوس تقلید کرده تا کتاب رو قدیمی جلوه بده. برای همین با آرامی تلمودی تا حدودی میشه زوهر رو هم فهمید....more
به پیشنهاد استاد آرامی یک روزه خوندم. محض مرور و دقت به خصوصیات زبانی ترگوم اونکلوس که با آرامی کتاب مقدس تفاوت داره. کتاب با حرکت‌گذاری بابلی نوشته شدبه پیشنهاد استاد آرامی یک روزه خوندم. محض مرور و دقت به خصوصیات زبانی ترگوم اونکلوس که با آرامی کتاب مقدس تفاوت داره. کتاب با حرکت‌گذاری بابلی نوشته شده که عجیب غریبه و با حرکت‌گذاری طبریه که همه جا استفاده میشه فرق داره. فکر کنم بیشتر دستنویسهای ترگوم اونکلوس با حرکت‌گذاری بابلی باشن، چون ترجمۀ رسمی خاخامهای تلمودی بابل بوده....more
ترجمه تورات به زبان آرامی، قرن دوم و سوم میلادی. برای تقویت زبان آرامی خوندم.
از دوران هخامنشی یهودی‌ها دیگه از زبان عبری برای گفتگو استفاده نمی‌کردن وترجمه تورات به زبان آرامی، قرن دوم و سوم میلادی. برای تقویت زبان آرامی خوندم.
از دوران هخامنشی یهودی‌ها دیگه از زبان عبری برای گفتگو استفاده نمی‌کردن و در عوض از آرامی استفاده میکردن که زبان مشترک منطقه شده بود. برای همین نیاز به ترجمۀ تورات به زبان آرامی داشتن. تا مدتی رسم این بود که ترجمهها مکتوب نمیشد. یعنی در کنیسه یه نفر تورات رو به عبری میخوند و یه نفر به طور شفاهی آیه به آیه به آرامی ترجمه میکرد. در قرن دوم میلادی برای اولین بار ترجمۀ آرامی تورات به صورت مکتوب دراومد که شد ترگوم اونکلوس. همین کتاب. ترگوم یعنی ترجمه. اونکلوس یا آکویلا اسم مترجمه که بنا به سنت یهودی، یه رومی بود که به یهودیت تغییر کیش داده بود. این ترجمه، ترجمۀ مرجع یهودیت خاخامی بود و هنوز تا حدی هست. گرچه دیگه یهودی‌ها به زبان آرامی حرف نمیزنن. اما از این ترجمه به عنوان تفسیر رسمی عبارات تورات مراجعه میکنن.
ویژگیهای زبانی میشه گفت این ترجمه به آرامی فصیح و فاخر تألیف شده تا در شأن کتاب مقدس باشه. یعنی اولاً زبان آرامیش بیشتر شبیه به آرامی کتاب مقدسه (آرامی کتاب دانیال و کتاب عزرا)، نه آرامی عصر خودش. ثانیاً لفظ به لفظ از عبارتپردازی تورات پیروی کرده و گاهی ناچار شده دستور زبان آرامی رو نادیده بگیره. مثلاً مفعول مطلق در آرامی وجود نداره، اما این ترجمه هر جا کتاب مقدس از مفعول مطلق استفاده کرده، مفعول مطلق آورده.
چند نکته که برام جالب بود: یکی تفسیر بعضی کلمات نامناسب تورات به عبارات متناسب با حساسیتهای اون عصر. مثلاً عباراتی که خدا رو دارای جسم تصور میکنن، طوری ترجمه شدن که چنین معنایی القا نکنن. دوم تلاش مترجم برای قابل فهم کردن عبارات مبهم تورات، از طریق اضافه و کم کردن یا تغییر دادن عبارت. سوم اشتباهات مترجم در ترجمۀ بعضی کلمات عبری که منشأ بعضی از این اشتباهات رو با توجه به عبارت عبری قشنگ میتونستم حدس بزنم. مثلاً אף در عبری دو معنی داره: همچنین و بینی. مترجم یکی از این دو معنا رو با اون یکی اشتباه گرفته و ترجمۀ نادرستی ارائه داده....more
خیلی کتاب پرغلطیه. هم اصل عربی، هم ترجمه، هم حروفچینی. به علاوه اصلاً آموزشی نیست. تمام قواعد رو یک جا گفته و بعد شروع کرده دویست سیصد صفحه متن آورده خیلی کتاب پرغلطیه. هم اصل عربی، هم ترجمه، هم حروفچینی. به علاوه اصلاً آموزشی نیست. تمام قواعد رو یک جا گفته و بعد شروع کرده دویست سیصد صفحه متن آورده برای تمرین. با این که بهتر بود متن ها لابلای دستور زبان تدریس بشه که به تدریج خواننده متن بخونه و قاعده یاد بگیره و گرامر و کلمات همزمان توی ذهنش تثبیت بشه. الان مشخص نیست چطور باید این کتاب رو تدریس کرد.
در هر حال، بعضی قواعدی اینجا داشت که توی کتاب هیسود نبود. از این جهت مفید بود و تکمیل کرد اون کتاب رو....more
کتاب کوتاهیه (۱۳۰ صفحه مفید). فقط گرامره. تمرین و متن نداره. مدام هم توضیح می‌ده که این قاعده از این آیه و اون آیۀ کتاب مقدس استخراج شده. خلاصه یعنی اکتاب کوتاهیه (۱۳۰ صفحه مفید). فقط گرامره. تمرین و متن نداره. مدام هم توضیح می‌ده که این قاعده از این آیه و اون آیۀ کتاب مقدس استخراج شده. خلاصه یعنی اصلاً آموزشی نیست. منم فقط خواستم یه آشنایی مقدماتی با آرامی پیدا کنم. برای آشنایی مفصل یکی دو تا کتاب دیگه دارم که سال دیگه می خوام برم سراغشون....more
اول سال این کتاب رو توی شلف کتاب‌های «انگلیسی» طبقه‌بندی کردم. حالا گذاشتمش توی شلف کتاب‌های «عبری-آرامی». به قول گفتنی اَصبَحتُ کردیاً و اَمسَیتُ آراماول سال این کتاب رو توی شلف کتاب‌های «انگلیسی» طبقه‌بندی کردم. حالا گذاشتمش توی شلف کتاب‌های «عبری-آرامی». به قول گفتنی اَصبَحتُ کردیاً و اَمسَیتُ آرامیا. (':...more
توی کلاس عبری که از یوتیوب دانلود کردم معرفیش کرد. اومده لغات عبری تورات رو بر اساس پر کاربرد بودن لیست کرده با معنیشون. آدم می‌تونه با این پیش بره و توی کلاس عبری که از یوتیوب دانلود کردم معرفیش کرد. اومده لغات عبری تورات رو بر اساس پر کاربرد بودن لیست کرده با معنیشون. آدم می‌تونه با این پیش بره و لغات رو از پرکاربرد به کم کاربرد یاد بگیره. ...more
اسفند ۱۴۰۱ بعد از دو سال این کتاب رو تموم کردم. آخرین جلسه استاد ازمون تشکر کرد که پیگیر موندیم و تا اینجا اومدیم، و حس خوبی داشت این تشکر بعد از دو سااسفند ۱۴۰۱ بعد از دو سال این کتاب رو تموم کردم. آخرین جلسه استاد ازمون تشکر کرد که پیگیر موندیم و تا اینجا اومدیم، و حس خوبی داشت این تشکر بعد از دو سال کار کردن. یادمه اول کار که هیچ منبعی نداشتم، از دولینگو استفاده می کردم و سعی می کردم تا حدی، هر چند مقدماتی، آشنا بشم. اما دولینگو واقعاً در قیاس با کلاس منظم رفتن چیز زیادی بهم یاد نداد. هر چند وقتی رفتم سر کلاس، همین که از قبل یه چیزهایی میدونستم، خیلی تسریع کرد فرایند آموزش رو. تقریباً از پایان سال اول، بهار ۱۴۰۱، میتونستم بگم عبری میفهمم. ایام نوروز شروع کردم به خوندن تورات به عبری و هر صفحه رو یک هفته مدام می خوندم تا مسلط بشم. همین علاوه بر کلاسها، یه دفعه یه جهش ایجاد کرد توی درک مطلبم. بعد از اون هر بار که تورات رو باز میکردم بیشتر و بیشتر متوجه میشدم. از پاییز شروع کردم به گوش دادن یه پادکست آموزشی و اون دوباره جهش دوم رو ایجاد کرد و توانایی شنیداریم رو خیلی تقویت کرد. البته نیمهکاره موند و از بهار دوباره شروع میکنم گوش دادنش رو.
برنامهم برای بعد از این چیه؟ دو دوره دیگه برای عبری توراتی دارم که گوش میدم. یه دونه مال گریت کورسز و یه دونه هم از اینترنت گرفتم. بیشتر بحث هاشون تکراری خواهد بود، اما به نظرم اومد بعد از دو سال بخشهای ابتدایی کتاب رو ممکنه فراموش کرده باشم و همین تکرار کمک میکنه به تجدید حافظه. فیلم و پادکست هم دارم که اونا رو هم از عید شروع میکنم. فعلا دوست دارم سه تا زبان دیگه هم یاد بگیرم: آرامی (به عنوان مکمل عبری)، یونانی و لاتین. این دو تا زبان اخیر رو توی گریت کورسز دیدم و گفتم بد نیست در حد مقدماتی باهاشون آشنا باشم، حتی اگه نخوام دو سال روشون وقت بذارم. امیدوارم سال دیگه سال این سه زبان باشه....more
Loading...
