Przejdź do zawartości

Ty3/Ty43

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ty3 (Ty43)
Ilustracja
Producent

Ty3: różni
Ty43: HCP Poznań

Lata budowy

1947–1949

Układ osi

1-5-0

Wymiary
Masa pustego parowozu

86,7 t

Masa służbowa

96 t

Długość z tendrem

23 000 mm

Wysokość

4 400 mm

Rozstaw osi skrajnych

19 000 mm

Średnica kół napędnych

1 400 mm

Średnica kół tocznych

850 mm

Napęd
Trakcja

parowa

Typ tendra

30D43 lub 32D47

Ciśnienie w kotle

1,6 MPa

Powierzchnia ogrzewalna kotła

199,6 m²

Powierzchnia przegrzewacza

75,8 m²

Powierzchnia rusztu

4,7 m²

Średnica cylindra

630 mm

Skok tłoka

660 mm

Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa

1800 KM (1325 kW)

Maksymalna siła pociągowa

21 000 kG

Prędkość konstrukcyjna

80 km/h

Ty3/Ty43 – polskie oznaczenia niemieckiego ciężkiego parowozu towarowego serii 42 (BR 42). Należał do uproszczonych parowozów o dużej wydajności budowanych podczas II wojny światowej (Kriegslokomotive). Powstał przez połączenie kotła parowozu BR44 (Ty4) i podwozia BR52 (Ty2). W kotle skrócono rury ogniowe, aby uzyskać mniejszy nacisk osi.

Parowozy wojennej budowy oznaczone były na PKP jako Ty3. W latach 1944–1945 dla DRG wyprodukowano ogółem 844 egzemplarze (BMAG, WLF, Schichau-Werke, Esslingen), po wojnie kontynuowano jeszcze montaż dla kolei austriackich i niemieckich. Na PKP znalazły się tylko 3 parowozy serii 42. Oznaczone jako Ty3 pracowały w DOKP Gdańsk, Poznań, Lublin do 1952 kiedy włączono je do serii Ty43 z numerami: 126, 127, 129. W 1989 roku ostatni z nich, Ty43-126 został naprawiony w ZNTK Piła. 06.03.1990 Parowóz znalazł się w Wolsztynie z historycznym oznaczeniem Ty3-2.

11.10.2002 był ostatnim dniem służby parowozu Ty3-2 (Ty43-126). Od 08.12.2002 lokomotywa oczekiwała na naprawę główną w Gnieźnie. Po likwidacji warsztatów w Gnieźnie została przewieziona do Lokomotywowni w Gnieźnie (08.2010). Parowóz znajduje się tam do dziś, a jego szanse na naprawę główną i przywrócenie do ruchu są nikłe.

Seria Ty43 była montowana po II wojnie światowej, na podstawie części pozostawionych przez Niemców. Parowozy były budowane w zakładach HCP i Fablok. Ogółem zbudowano 126 takich parowozów. Parowozy w latach 70. pracowały w DOKP Lublin, DOKP Poznań i DOKP Szczecin. Ostatnią enklawą parowozów Ty43 było MD Gniezno, gdzie na przełomie lat 80. i 90. pracowały one głównie w ruchu pasażerskim. Parowozy Ty43 zasadniczo zostały odstawione do lutego 1990 roku. Najprawdopodobniej ostatnia potwierdzona fotograficznie służba parowozu Ty43 odbyła się 13.10.1990. Lokomotywa po około 8-miesięcznym staniu w "krzakach" została rozpalona i bezawaryjnie objechała służbę z pociągiem pasażerskim na linii Gniezno - Nakło Nad Notecią. Była to maszyna Ty43-76.

Lista parowozów Ty43 zachowanych w Polsce[1]

[edytuj | edytuj kod]
Seria pojazdu Rok produkcji Producent Miejscowość. Stan parowozu
Ty3-2 1944 Schichau-Werke Leszno wrak
Ty43-1 1946 H. Cegielski – Poznań Pyskowice wrak
Ty43-9 1946 H. Cegielski – Poznań Chabówka eksponat
Ty43-17 1947 H. Cegielski – Poznań Warszawa eksponat
Ty43-23 1947 H. Cegielski – Poznań Jaworzyna Śląska eksponat
Ty43-74 1948 H. Cegielski – Poznań Karsznice eksponat
Ty43-92 1948 H. Cegielski – Poznań Wolsztyn eksponat
Ty43-123 1949 H. Cegielski – Poznań Wolsztyn eksponat

Niektóre właściwości trakcyjne

[edytuj | edytuj kod]

W parowozie Ty3/43, podobnie jak w przypadku innych parowozów normalnotorowych, maksymalna siła pociągowa maszyny jest ograniczona jej przyczepnością. Podczas rozruchu Ty3/43 wynosi ona ponad 21 000 kG. Parowóz opalany węglem lepszego gatunku mógł ciągnąć na torze poziomym składy towarowe ładowne o masie 1360 ton z szybkością 60 km/h. Na dużych wzniesieniach rzędu 20‰ mógł ciągnąć 210T – 40km/h, lub 145T – 50 km/h. Ty3/43 będąc praktycznie nieco silniejszy od Ty2/42 był wyraźnie słabszy od starszego Ty37.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • J. Fijałkowski, W. Kowalewski: Charakterystyki Normalnotorowych Pojazdów Trakcyjnych. Wydawnictwa Komunikacyjne, 1959.