Kontent qismiga oʻtish

Tremor

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Tremor (lotincha: tremor, „qaltirash“) — mushaklarning qisqarishi natijasida yuzaga keladigan va uzatiluvchi afferent signallarning vaqtincha kechikishi bilan bogʻliq boʻlgan tananing yoki maʼlum tana qismining ixtiyorsiz tez ritmik tebranish harakatlari, buning natijasida harakat amalga oshiriladi va holat saqlanadi. Charchoq va kuchli his-tuygʻular bilan, shuningdek, asab tizimining patologiyasi bilan tremor sezilarli darajada oshadi. Xususan, Parkinson kasalligida patologik dam olish tremori kuzatiladi. Koʻpincha bu kasallik tugʻma boladi, aksaryat hollarda esa odam bu kasallikka chalinishi mumkin. Buning asosiy chalinish asosi bu inson qon tomirini siqilishi va kengayishi bunga kopincha ogir atletika sohasida guvoh bolishingiz mumkin. Bu xatolik orqasidan kelib chiqadigon kasallik bolib, tomir kengaytirayotgan paytda har xil turdagi dori-darmon, ukollar (tes, trem, anti, britamon) orqali kelib chiqadi[manba kerak].

Tremor, shuningdek, baʼzan koʻzlarning fiksatsiya harakatlarida ham uchrashi, harakat yuqori chastotali va past amplitudaga ega boʻlishi, bu harakatlar barmoqlar va qoʻllar va boshda ham, kuzatilishi mumkin.

Fenomenologik tasnif

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. Tinchlikdagitremor — tinch holatda turgan mushaklarda paydo boʻladi.
  2. Harakat tremor (dinamik tremor) — mushaklarning oʻz-oʻzidan qisqarishi bilan sodir boʻladi.
    1. Postural (postural) tremor — maʼlum bir holatni holatni ushlab turganda paydo boʻladi (masalan, choʻzilgan qoʻllarning tremori).
    2. Kinetik tremor — harakat paytida paydo boʻladi.
      • Qasddan titrash (lot . intentio — niyatdan) — nishonga yaqinlashganda (masalan, barmoqni burunga tushirishga urinish) paydo boʻladi.

Etiopatogenetik tasnifi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. Fiziologik va kuchaygan tremor.
  2. Muhim (irsiy va sporadik) .
  3. Parkinson kasalligi va parkinsonizm sindromida parkinson tremori.
  4. Bosh miya (serebellar).
  5. „Rubral“ (oʻrta miya).
  6. Distonik .
  7. nevropatik.
  8. Psixogen.
  9. Yatrogen (dorivor).

Tibbiy tremor turlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
SSSR Markaziy mehnat institutida tremorni aniqlashda foydalanilgan Mode tremometri. Mavzu apparatning izolyatsiyalangan pinini teshikda ushlab turishi yoki ularning devorlariga tegmaslikka harakat qilib, uning teshiklarini pin bilan teng ravishda oʻrab olishi kerak edi. Teshikning devorlariga tegsa, boshqaruv paneli ovozli (yorugʻlik) signalini oldi

Fiziologik tremor — asosan qoʻllarda yoki tananing boshqa qismida (lablar, boʻyin va boshqalar) paydo boʻladigan postural tremor), deyari bu shakldagi tremor boshqalarga sezilmaydi. Talaffuzdagi tremor, charchoq, gipotermiya, spirtli ichimliklarni koʻp isteʼmol qilish, tirotoksikoz, feoxromotsitoma, gipoglikemiya, simob, qoʻrgʻoshin, mishyak, uglerod oksidi bilan zaharlanish, shuningdek, bir qator dorilar taʼsirida kuchli tremor paydo boʻlishi mumkin.

Tremorni davolash asosiy kasallikka taʼsir qilishni, qoʻzgʻatuvchi omillar bilan kontaktdan saqlanishni (qahva, choyn isteʼmol qilishni kamaytirish) oʻz ichiga oladi.

Essential tremor — postural va kinetik tremor, odatda qoʻllarda koʻproq namoyon boʻladi, koʻpincha simmetrik shakilda, baʼzida assimetrik shaklda uchraydi lekin bu irsiydir. Koʻpincha qoʻllar bilan birga bosh, oyoqlar, lablar va tovush paychalari ishtirok etadi. Yozishning buzilishi (yozuvchining spazmi), tortikollisning engil darajasi, qoʻllarning mushaklari ohangining biroz oshishi bilan birga boʻlishi mumkin, bu hech qachon Parkinson kasalligiga xos boʻlgan qattiqlik bosqichiga oʻtmaydi.

Parkinson tremori tinchlik holatidagi tremor boʻlib, u harakat qilish davomida kamayadi, lekin dam olish, yurish va chalgʻitish bilan yomonlashadi. Bu, ayniqsa, Parkinson kasalligiga xosdir, lekin parkinsonizm sindromi sifatida namoyon boʻladigan boshqa kasalliklarda ham oʻzini namoyon qilishi mumkin. Ayniqsa asosan qoʻllarda kuzatiladi, baʼzida oyoqlar, jagʻlar, lablar, juda kamdan-kam hollarda — boshda namayon boʻladi. Deyarli barcha hollarda assimmetrik shakilda boʻlib, uzoq muddat davom etadi.

Serebellar tremor asosan qasddan titroqdir, lekin baʼzida, ayniqsa, Poli sklerozda, magistral va proksimal ekstremitalarni, baʼzan bosh bilan kechuvchi sekin postural tremor ham paydo boʻladi.

Rubral (mezensefalik) tremor yoki Xolms tremori postural va kinetik tremorlarining tinchlik tremori bilan („tremor tremor“) birikmasidir. Bu shakildagi tremor koʻpinch oʻrta miya shikastlanganda yuzaga keladi va kamdan kam holatlarda talamas shikastlanishi ham bunga sabab boʻlishi mumkin.

Distonik tremor — umumiy yoki fokal distoniya boʻlgan bemorlarda kuzatiladi va fokal assimetrik tremordir; koʻpincha distonik fonida paydo boʻladi va bemor tonik giperkinezga qarshilik koʻrdsatgan paytda kuchayadi. lekin maxsus davolovchi harakatlar yordamida titroqni kamaytirish mumkin.

Neyropatik tremor — bu postural-kinetik tremor boʻlib, u koʻp hollarda polinevropatiyalarda — I tip irsiy motor-sensorli neyropatiya (Charcot-Marie-Tish nerv amyotrofiyada), xronik yalligʻlanish bilan kechuvchi demiyelinizatsiyalarda, disproteinemik polinevopatiya, kamroq tez-tez diabetik polinevropatiya va pororofiya bilan kechadi.

  • jitter
    • Shtulman D. R., Levin O. S. „Nevrologiya. Spravochnik prakticheskogo vracha“. M.: Medpress, 2008.
    • Golubev V. L., Veyn A. M. „Nevrologicheskie sindromi“. M.: MedPress-inform, 2007.