Kreshma

Kreshma Quadragesima
Altar i lartë, shterpë, me pak zbukurime, siç është zakon gjatë Kreshmës
Tipi	Krishter
Festimet	Lëshimi i Gloria dhe Aleluia Velloja e imazheve fetare
Respektimet	Agjërimi Lutja Dhënia e lëmoshës Abstinenca
Fillmore	On Ash Wednesday (Perëndimor) On Clean Monday (Lindor)
Mbarimi	On Holy Thursday (Kisha Latine) On Holy Saturday (Luteran, Moravian, Anglikan dhe Ortodoks Perëndimor) On the Friday before Lazarus Saturday (Lindor)
Data	Të ndryshme (ndjek llogaritjen e pashkëve dhe varet nga emërtimi)
Frekenca	Vjetor (kalendar hënor)
E lidhje me	Eksodi, Tundimi i Krishtitt

Kreshma (Latin: Quadragesima, fjalë për fjalë 'Dyzetë') është kremtimi solemn fetar i krishterë në vitin liturgjik që përkujton 40 ditët që Jezusi kaloi duke agjëruar në shkretëtirë dhe duke duruar tundimin nga Satanai, sipas Ungjijve të Mateut, Markut dhe Lukës, përpara se të fillonte shërbimin e tij publik.^[1][2]

Cilat ditë janë të numëruara si pjesë e Kreshmës ndryshon midis emërtimeve, megjithëse në të gjitha kreshma përshkruhet si një kohëzgjatje gjithsej prej 40 ditësh, numri i ditëve që Jezusi, si dhe Moisiu dhe Eliseu, kaluan pa ushqim në agjërimet e tyre përkatëse. Në emërtimet e krishtera perëndimore që respektojnë Kreshmën, Kreshma fillon në Ash Wednesday dhe përfundon afërsisht gjashtë javë më vonë; në varësi të emërtimit të krishterë dhe zakonit vendas, Kreshma përfundon ose në mbrëmjen e Maundy Thursday (E Enjta e Shenjtë), ose në perëndim të diellit të Shtunën e Shenjtë, kur kremtohet Vigjilja e Pashkëve, megjithëse në të dyja rastet, agjërimet e kreshmës mbahen deri në mbrëmje. të së Shtunës së Shenjtë.

E kishte parathënë Zoti "se kur do rrëmbehet" Dhëndri, atëherë Nusja e tij, Kisha, do kreshmojë (Mat.9:15^[3]). Kreshma shfaq pikëllimin për mëkatet, që u bënë shkak për kryqëzimin e Krishtit. Shprehja "do të rrëmbehet lart", ka pikërisht këto dy kuptime: së pari rrëmbim dhe zhdukje (nga faqja e dheut, vdekja) dhe së dyti, nëpërmjet ngritjes (në Kryq).

Kreshmën e evidentojmë edhe në psalmet, ku mbreti David abstenoi nga ushqimi për shtatë ditë, gjatë kohës kur fëmija që kishte me Bethshebën, të venë e Uriahut, ishte sëmurë rëndë. Sipas profetit Natan, ishte thënë se ky fëmijë, i lindur nga një lidhje jashtëmartesore, do të vdiste: "Dhe kreshmoi Davidi, dhe vuri thasë e filloi të shtrihej poshtë në tokë. Dhe për atë u vunë në lëvizje zyrtarët e shtëpisë së tij [mbretërore] për ta ngritur, dhe nuk hëngri bukë bashkë me ta". Hëngri pas shtatë ditësh, pasi tashmë fëmija kishte ndërruar jetë - fëmija i dytë nga Versaveja ishte mbreti Solomon (2 Mbret. 12:14-24).

Në Kishën e shekujve të parë nuk vonuan të vendoseshin 2 ditë kreshme në javë: e mërkura (dita kur Juda tradhtoi Krishtin) dhe e premtja (dita kur Ai u kryqëzua), gjë që dëshmohet edhe në dokumentin e lashtë “Didakea” (Mësimi).^[4]

Në Kishën Ortodokse, përveç këtyre dy ditëve, janë vendosur edhe periudha të caktuara kreshme, që shtrihen në periudha kohore më të gjata, si: Kreshma parapërgatitore e Pashkës (40 ditë); Kreshma parapërgatitore e Krishtlindjes (15 Nëntor-24 Dhjetor); Kreshma përpara festës së Fjetjes së Hyjlindëses Mari (1-15 Gusht) si dhe Kreshma e Apostujve (e cila nuk është e fiksuar dhe ndryshon nga viti në vit). Gjithashtu, ka edhe ditë të veçanta kreshmore si 5 Janari (Vigjilja e Ujit të Bekuar [Theofanisë], 29 Gushti (Prerja e kokës së shën Joan Pagëzorit) dhe 14 Shtator (Lartësimi i kryqit të nderuar).^[5]

Origjinalisht kreshmë konsiderohej evitimi i plotë i ushqimit përgjatë gjithë ditës, por pasi periudhat kreshmore u zgjatën dhe u shtuan në numër, ndryshoi dhe ky koncept. Të krishterët ortodoksë kreshmojnë nga të gjitha produktet e mishit dhe të bulmetit, peshku, veza dhe në disa raste dhe vaji e vera. Përshtatja e Kreshmës në përmasat dhe kushtet personale të çdonjërit është rregullimi që i përket bashkëpunimit me udhëheqësin e tij shpirtëror.