Jump to content

Koha e Hekurit

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Rindërtimi i një shtëpie nga epoka e hekurit.

Koha e hekurit është një periudhë kohore e cila karakterizohet nga përdorimi i metalurgjisëhekurit e cila ndodhi në përgjithësi pas Kohës së Bronzit. Megjithatë, afatet e Epokës së Hekurit ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme nga zona kulturore dhe gjeografike në fjalë. Pra, mund të konsiderohet si Prehistorike, Histori e hershme ose Histori në varësi të zonave gjeografike.

Koha e hekurit filloi rreth vitit 1100 para Krishtit në mesdhe, afër 800 deri 700 para Krishtit në veri të Evropës[1] dhe rreth -500 në Afrikë.

Metalurgjia e hekurit kërkonte një temperaturë më të lartë se ajo e bronzit e arritshme nëpërmjet evolucionit teknologjik të furrave.[2]

Ekzistenca e një Kohe të Hekurit është përmendur edhe tek De natura rerum nga Lukreci, por si hipotezë e thjeshtë filozofike.[3]

Shpikja e shprehjes « koha e hekurit » është caktuar nga kërkuesi danez C. J. Thomsen.[4] Bazohet në ide të vjetra, duke përfshirë edhe ato të historianit Lauritz Schebye Vedel Simonsen, një profesor nga Universiteti i Kopenhagës, i cili kishte parashikuar në vitin 1813 se mjetet e popujve të lashtë skandinavë ishin në fillim nga druri dhe guri para se të bëheshin nga bakri dhe hekuri.[5] ·[6] Thomsen kishte intuitë, në 1816, për përdorimin njëpasnjëshëm të gurit, bronzit dhe hekurit nga njerëzimi, atëherë ai duhej të klasifikonte antikitetet kombëtare daneze. Ai pohon teorinë e tij të tri kohërave parahistorike — kohën e gurit, kohën e bronzit dhe kohën e hekurit —, në vitin 1836Ledetraad til Nordisk Oldkyndighed (Udhëzues i antikiteteve nordike).

Sot, është e njohur se kjo periudhë është pasuese, në Evropë dhe në Lindjen e mesme, e Kohës së bronzit dhe paraprin hyrjen e civilizimeve të përfshira në histori. Disa zona nuk e kanë njohur kurrë kohën e hekurit duke njohur shumë më herët disa karakteristika të një zhvillimi social dhe / ose teknika të rëndësishme. Ështe rasti për shembull i civilizimeve prekolimbiane të cilët njihnin një metalurgjiarit dhe bakrit deri në pushtimin spanjoll. Afrika, nga ana tjetër, nuk ka njohur kohën e bronzit, por direkt atë të hekurit;[7] metalurgjia e bakrit dhe e bronzit (Ife, Benin…) është shumë posteriore.

  1. ^ Fourdrignier (1904). "L'âge du fer". 1 (6): 207–215. {{cite journal}}: Burimi journal ka nevojë për |journal= (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "Âge du fer en Europe". universalis.fr. Arkivuar nga origjinali më 20 janar 2010. Marrë më 28 korrik 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ Vuibert (2008). Inventer la préhistoire. Les débuts de l'archéologie en France. Nathalie Richard. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).
  4. ^ Ledetraad til Nordisk Oldkyndighed. C. J. Thomsen. 1836. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).
  5. ^ Cambridge University Press (1990). A History of Archaeological Thought. B. G. Trigger. fq. 75. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Routledge (1999). The Near East: archaeology in the 'Cradle of civilization'. Londër: C. K. Maisels. fq. 20. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).
  7. ^ Bordas. Dictionnaire encyclopédique d'histoire. Michel Mourre. fq. 1757. ISBN 2-04-006513-X. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!).

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Gjenerale
Publikime
Lajme