Przejdź do zawartości

Kruczak

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kruczak
Platylophus galericulatus[1]
(Cuvier, 1816)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

Platylophidae
Gaudin, Sangster & Bruce, 2021[2]

Rodzaj

Platylophus[3]
Swainson, 1832

Gatunek

kruczak

Synonimy
  • Corvus galericulatus Cuvier, 1816[4]
  • Garrulus galericulatusVieillot[5]
  • Lanius coronatus Raffles, 1822[5]
  • Vanga cristata Griffith, 1829[5]
  • Lanius scapulatus M.H.C. Lichtenstein, 1823
  • Lophocitta ardesiaca Bonaparte, 1850[5]
  • Lophocitta (Garrulus) histrionicus Bonaparte, 1850[5]
  • Platylophus malaccensis Cabanis, 1866[5]
  • Platylophus lemprieri Nicholson, 1883[5]
Podgatunki
  • P. g. ardesiacus (Bonaparte, 1850)
  • P. g. coronatus (Raffles, 1822)
  • P. g. lemprieri Nicholson, 1883
  • P. g. galericulatus (Cuvier, 1816)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6]

Kruczak[7] (Platylophus galericulatus) – gatunek średniej wielkości ptaka, jedyny przedstawiciel wyróżnionej w 2021[2] roku rodziny kruczaków (Platylophidae) oraz rodzaju Platylophus. Zamieszkuje Azję Południowo-Wschodnią. Jest bliski zagrożenia wyginięciem.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten po raz pierwszy opisał w 1816 roku Georges Cuvier, nadając mu nazwę Corvus galericulatus[8]. W 1832 roku William Swainson utworzył dla niego rodzaj Platylophus[9] i do tej pory gatunek ten jest jego jedynym przedstawicielem[7][10]. Kruczak był zaliczany do rodziny krukowatych (Corvidae), ale badania filogenetyczne wykazały, że najbliżej spokrewniony jest z dzierzbami (Laniidae) i w 2021 roku wydzielono go do osobnej, monotypowej rodziny Platylophidae (nazwa Platylophidae była w użyciu od 2015 roku, ale jako nomen nudum, i dopiero opis z 2021 roku spełnia zasady Międzynarodowego kodeksu nomenklatury zoologicznej)[2].

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia cztery podgatunki P. galericulatus[10]:

  • kruczak malajski (P. galericulatus ardesiacus) – Półwysep Malajski.
  • kruczak brązowy (P. galericulatus coronatus) – Sumatra i Borneo (oprócz części północnej).
  • P. galericulatus lemprieri – północne Borneo.
  • kruczak długoczuby (P. galericulatus galericulatus) – Jawa.

Dla podgatunku z Półwyspu Malajskiego niektórzy autorzy stosują nazwę P. galericulatus malaccensis[4].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Kruczak występuje w Brunei, Indonezji, Malezji, południowej Mjanmie i południowej Tajlandii. Jego naturalnym siedliskiem są subtropikalne i tropikalne wilgotne lasy.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 31–33 cm; masa ciała 78–114 g[4]. Obie płcie są do siebie podobne[11].

Status zagrożenia

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje kruczaka jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako lokalnie pospolity. Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Platylophus galericulatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c J. Gaudin, G. Sangster & M.D. Bruce. A family name for the Crested Shrikejay Platylophus galericulatus. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 141 (3), s. 336–338, 2021. DOI: 10.25226/bboc.v141i3.2021.a12. (ang.). 
  3. Platylophus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2012-07-06] (ang.).
  4. a b c Debus, S. & Sharpe, C.J.: Crested Jay (Platylophus galericulatus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
  5. a b c d e f g D. Lepage, Crested Jay Platylophus galericulatus, [w:] Avibase [online] [dostęp 2023-10-12] (ang.).
  6. a b Platylophus galericulatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  7. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Platylophidae Gaudin, Sangster & Bruce, 2021 – kruczaki - Crested jay/jayshrike (wersja: 2023-07-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-12].
  8. G. Cuvier. Le deuxime ordre des oiseaux, ou les passereaux. „Le règne animal distribué d’après son organisation : pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée”. 1, s. 399, 1817. (fr.). 
  9. W. Swainson, Fauna boreali-americana, or, The zoology of the northern parts of British America, t. 2, 1831, s. 482 (ang.).
  10. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-10-12]. (ang.).
  11. C.J. Sharpe: Crested Shrikejay (Platylophus galericulatus), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. [dostęp 2023-10-12]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]