Przejdź do zawartości

John Forbes Nash

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
John Forbes Nash
ilustracja
Państwo działania

Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

13 czerwca 1928
Bluefield

Data i miejsce śmierci

23 maja 2015
Monroe Township

profesor
Specjalność: matematyk, ekonomia
Uczelnia

Massachusetts Institute of Technology,
Uniwersytet w Princeton

podpis
Nagrody

Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii

John Forbes Nash Jr (ur. 13 czerwca 1928 w Bluefield, zm. 23 maja 2015 w Monroe Township) – amerykański matematyk i ekonomista, laureat nagrody im. Nobla w dziedzinie ekonomii oraz matematycznej Nagrody Abela za rok 2015[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Prowadził badania nad teorią gier. Wprowadził koncept równowagi w grach niekooperacyjnych nazwany od jego nazwiska równowagą Nasha. W latach 50. pracował w Massachusetts Institute of Technology (w Cambridge), później był profesorem Uniwersytetu w Princeton.

Wynalazł on niemal równocześnie z Pietem Heinem grę planszową Hex[2].

Był współlaureatem Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii w 1994 (nagrodę dostali wówczas także zajmujący się teorią gier Reinhard Selten i John Harsanyi)[3].

Nash cierpiał na schizofrenię paranoidalną, która wcześnie wyłączyła go z życia naukowego. Historia jego życia została zekranizowana w 2001 roku w filmie Piękny umysł (A Beautiful Mind), w którym główną rolę zagrał Russell Crowe[4] (w rzeczywistości choroba miała inny przebieg niż ukazany w filmie). Film dokumentalny poświęcił mu również kanał telewizyjny National Geographic (2004) oraz Discovery Communications (w Polsce ten film cyklicznie emituje kanał Discovery Science).

Nash i jego żona zginęli 23 maja 2015 w wypadku samochodowym na drodze New Jersey Turnpike[5]. Według informacji ujawnionych przez policję, małżeństwo jechało taksówką, której kierowca stracił panowanie nad samochodem i uderzył w barierki obok drogi. Ze względu na brak zapiętych pasów bezpieczeństwa, matematyk i jego o cztery lata młodsza żona zostali wyrzuceni z samochodu[6][7].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W 1951 Nash miał romans z pielęgniarką Eleanorą Stier, z którą miał syna (Johna Davida Stiera). W 1951 przeniósł się do MIT, gdzie rozpoczął pracę jako wykładowca na wydziale matematyki. Tam poznał Alicię Lopez-Harrison de Lardé (1 stycznia 1933 – 23 maja 2015), studentkę fizyki z Salwadoru, z którą się ożenił w lutym 1957. W 1959 Alicia oddała go do szpitala dla psychicznie chorych z powodu schizofrenii, na którą cierpiał. Alicia i Nash mieli jednego syna (Johna Charlesa Martina Nasha). Nash i Alicia de Lardé rozwiedli się w 1963 i ponownie pobrali w 2001 r.

Upamiętnienie w kulturze

[edytuj | edytuj kod]

Życiorys Nasha jest głównym tematem książki biograficznej Sylvii Nasar Piękny umysł. Na jej podstawie w 2001 r. powstał film w reżyserii Rona Howarda, w którym główną rolę grał Russell Crowe.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Nash John Forbes, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-30].
  2. Eric W. Weisstein, Game of Hex, [w:] MathWorld, Wolfram Research [dostęp 2015-05-24] (ang.).
  3. The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1994. Nobel Prize. [dostęp 2015-05-24]. (ang.).
  4. Piękny umysł. The Internet Movie Database. [dostęp 2015-05-24]. (ang.).
  5. Emily Langer: John F. Nash Jr. dies; Nobel laureate was subject of ‘A Beautiful Mind’. The Washington Post. [dostęp 2015-05-24]. (ang.).
  6. Michał Banach: John Nash (1928-2015). SmartAge.pl, 24 maja 2015. [dostęp 2022-08-29].
  7. Nie żyje matematyk John Nash, pierwowzór bohatera "Pięknego umysłu". Zginął w wypadku. RMF24, 24 maja 2015. [dostęp 2022-08-29].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]