Przejdź do zawartości

Dżaba (Hajfa)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dżaba
‏جبع‎
ilustracja
Państwo

 Mandat Palestyny

Dystrykt

Dystrykt Hajfy

Wysokość

50 m n.p.m.

Populacja (1945)
• liczba ludności


1140

Data zniszczenia

26 lipca 1948

Powód zniszczenia

atak Sił Obronnych Izraela

Obecnie

Gewa Karmel

Położenie na mapie Mandatu Palestyny
Mapa konturowa Mandatu Palestyny, u góry znajduje się punkt z opisem „Dżaba”
Ziemia32°39′05″N 34°57′44″E/32,651389 34,962222
Strona internetowa

Dżaba (arab. جبع) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Hajfy w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas I wojny izraelsko-arabskiej, po ataku Sił Obronnych Izraela w dniu 26 lipca 1948 roku.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Dżaba leżała na zachodnich zboczach masywu góry Karmel, w odległości 18,5 kilometrów na południe od miasta Hajfa i 2,5 kilometrów od wybrzeża Morza Śródziemnego. Według danych z 1945 roku do wsi należały ziemie o powierzchni 7012 ha. We wsi mieszkało wówczas 1140 osób[1].


własność gruntów powierzchnia gruntów (hektary)
Arabowie 4759
Żydzi 0
publiczne 2253
Razem 7012
Rodzaj użytkowanych gruntów Arabowie (hektary) Żydzi (hektary)
uprawy oliwek 710 0
uprawy nawadniane 450 0
uprawy zbóż 4255 0
nieużytki 2247 0
zabudowane 60 0


Historia

[edytuj | edytuj kod]

W 1596 roku we wsi mieszkało 99 mieszkańców, którzy płacili podatki z uprawy pszenicy, jęczmienia, oliwek, oraz i hodowli kóz i uli[2].

W okresie panowania Brytyjczyków Dżaba była dużą wsią. We wsi znajdował się meczet oraz szkoła dla chłopców (istniała od 1885)[1].



Przyjęta 29 listopada 1947 roku Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 przyznała te tereny państwu żydowskiemu. Wieś Dżaba znalazła się w obrębie arabskiej enklawy, która przecinała nadmorską drogę i linię kolejową z Tel Awiwu do Hajfy. Położone w tym obszarze trzy wsie arabskie Ajn Ghazal, Idżzim i Jaba nazywano „Małym Trójkątem”. Wioski te odmówiły współpracy z Arabską Armią Wyzwoleńczą, ale jednocześnie odmawiały zawarcia porozumienia z Izraelczykami. Ze względów bezpieczeństwa wszystkie żydowskie konwoje musiały omijać ten obszar i wybierały dłuższą drogę przez położoną na wschodzie wadi Milk. Droga ta przebiegała stosunkowo blisko pozycji wojsk irackich i również była niebezpieczna. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej żydowskie oddziały przeprowadziły operację Szoter, w trakcie której w dniu 26 lipca 1948 roku wieś Dżaba została zdobyta. Po ustaniu walk wysiedlono mieszkańców wsi, a następnie wyburzono domy[1].

Kontrowersje wokół masakry

[edytuj | edytuj kod]

Sekretarz Generalny Ligi Państw Arabskich Abdul Rahman Azzam wydał oświadczenie, w którym oskarżył Żydów o popełnienie zbrodni wojennej w trakcie i po ataku na „Mały Trójkąt”. W szczególności twierdzono, że we wsi At-Tira spalono żywcem 28 osób. Siły Obronne Izraela odrzuciły te zarzuty, ale przyznały, że ich żołnierze znaleźli 25-30 ciał w „zaawansowanym stanie rozkładu” we wsi Ajn Ghazal. Ciała te zostały pochowane. Pochowano także około 200 ciał znalezionych w okolicy trzech wiosek po bitwie[3][4]. W dniu 28 lipca 1948 roku Mediator Organizacji Narodów Zjednoczonych w Palestynie, hrabia Folke Bernadotte wydał oświadczenie, w którym stwierdził, że „nie ma dowodów na poparcie oskarżenia o masakrę”. Obserwatorzy UNTSO przeprowadzili inspekcję w rejonie walk i nie znaleźli żadnych dowodów masakry. Przeprowadzili oni także rozmowy z uchodźcami z trzech wiosek, którzy przebywali w obozie w Dżaninie. Stwierdzono brak 62 zabitych i 63 zaginionych mieszkańców wiosek, jednak relacje uchodźców nie potwierdziły oskarżenia o masakrze[5]. W dniu 8 września Folke Bernadotte opublikował jeszcze bardziej szczegółowy raport, w którym stwierdził, że atak na wioski był nieuzasadniony i naruszał zawieszenie broni, jednak nie doszło tam do żadnej masakry ludności. Raport potępił Izrael za przeprowadzenie rozbiórki arabskich wiosek i zażądał wydania zezwolenia na powrót uchodźców do swoich wiosek, oraz udzielenia im pomocy w odbudowie domów[3].

Miejsce obecnie

[edytuj | edytuj kod]

W miejscu wioski Dżaba powstał w 1949 roku moszaw Gewa Karmel. Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Dżaba:

„W obszarze można zobaczyć sterty gruzu i kamieni. Na części wzniesieniu wciąż stoi sanktuarium. W okolicy rośnie las sosnowy”[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Welcome To Jaba'. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-09-29]. (ang.).
  2. Wolf-Dieter Hütteroth, Kamal Abdulfattah: Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlangen: Erlanger Geographische Arbeiten, 1977, s. 158.
  3. a b Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem, 1947-1949. Cambridge: Cambridge University Press, 1987, s. 213-214. ISBN 0-521-33028-9.
  4. Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 440. ISBN 0-521-00967-7.
  5. Yoav Gelber: Independence versus Nakba. Zmora-Bitan/Dvir publishers, 2004, s. 252. ISBN 965-517-190-6.