1997 tarihli beşinci cilt, seride en kısa olanı. Çoğu okurun tersine, Frank Miller'ın bu sayıda hem hikâye anlatımı hem de detaylı çizimler anlamında 1997 tarihli beşinci cilt, seride en kısa olanı. Çoğu okurun tersine, Frank Miller'ın bu sayıda hem hikâye anlatımı hem de detaylı çizimler anlamında çok iyi iş çıkardığını düşünüyorum. İlle de çetrefilli yakalama-işkence-kurtulma-takip sahneleri içermesi gerekmiyor; kısa hikâye bazen daha doyurucudur. Miller, aile içi taciz, seks işçiliği, cinsel yönelim, "aile değeri" diye bağıran mafyatik muhafazakarların iki yüzlülüğü gibi meselelere, gözünü kırpmadan dalmış. Ayrıca bir öncekinden çok daha iyi bir intikam hikayesi - kaybedenlerin kara dünyasında, şiirsel adalet pırıl pırıl parlamış. Her şey bir yana, "Ölümcül Küçük Miho"nun bir yandan paten kayıp bir yandan kabadayıların işini bitirmesini izlemek büyük bir zevkti. :)...more
İtiraf etmeliyim ki Agatha'yı hafife aldığım için onca zaman okumayı erteledim. Sadece diyaloglara, ipuçlarına ve tiplemelere dayanan bir romanın bu kİtiraf etmeliyim ki Agatha'yı hafife aldığım için onca zaman okumayı erteledim. Sadece diyaloglara, ipuçlarına ve tiplemelere dayanan bir romanın bu kadar sürükleyici olması şaşırtıcı. Sürprizi bozmamak için fazla yazmayacağım; anlatı araçları ve anlatıcı rolleri açısından ayrıca incelenebilecek bir roman. Haziran 1926'de ilk kez yayımlandığında, beyin patlatan beklenmedik finali nedeniyle eleştirmenleri çileden çıkarınca, Dorothy L. Sayers, "Christie hepinizi kandırdı" diyerek dostuna destek çıkmış. (Aralık 1926'da Christie'nin 11 gün ortadan kaybolması kitabın gizemine bir başka gizem daha eklenmiş.) Altın Kitaplar uzun süre Gönül Suveren'in 100 sayfa kısaltılmış çevirisiyle devam etti. Sonradan yayımladıkları Çiğdem Öztekin'in aslına sadık bu başarılı çevirisinde kroki çizimleri de, Poirot'nun Fransızca kelimeleri de, başka dipnot açıklamaları da yer alıyor. Ayrıca Laura Thompson'ın önsöz ve sonsöz niyetine kitaba alınmış yazıları, katili bilmeden önce ve öğrendikten sonra zihnimizi açması açısından çok yararlı. ...more
Baba tarafından Norveç, anne tarafından İrlanda kanı taşıyan Arjantinli yazar Lange'in yarı-otobiyografik kısa romanı, yolcu gemisine parası yetmediğiBaba tarafından Norveç, anne tarafından İrlanda kanı taşıyan Arjantinli yazar Lange'in yarı-otobiyografik kısa romanı, yolcu gemisine parası yetmediği için ticaret gemisine binmek ve 45 gün boyunca 30 Norveçli erkeğin arasında, onların yakınlaşma çabalarını atlatarak yolculuk etmek zorunda kalan, yirmilerindeki genç, güzel ve hayat dolu bir kadının yaşadığı tekinsiz deneyimi ve onunla orta yaşlı erkekler arasındaki iletişimi anlatıyor. Hâlâ güncel pek çok meseleye değinen, erkeklerin dünyasında varolmanın alegorisi olarak da okunabilecek, feminist esinler taşıyan bir metin. Unutulmaya terk edilmiş bir kadın yazarı daha keşfedebildiğim için mutluyum......more
Zor bir yaşam sürüp yapayalnız ve beş parasız ölen Lewis'in, en azından yıllar sonra keşfedilip yazar olarak hakkının teslim edilmesi ne kadar önemliyZor bir yaşam sürüp yapayalnız ve beş parasız ölen Lewis'in, en azından yıllar sonra keşfedilip yazar olarak hakkının teslim edilmesi ne kadar önemliyse, Holden Kitap'ın bunu hemen nefis bir çeviri, önsöz ve sonsözle Türkçe'ye kazandırması da o kadar önemli. Anlatıcının, dolaylı konuşma (reported indirect speech) tekniğini kullanıp, serinkanlı bir şekilde kazazedenin zihnine sızması ve aynı anda, "her şeyi bilen üçüncü şahıs" anlatısıyla gemide kalanların da perspektiflerini gözden geçirmesi, bu kısa romana beklenmedik bir dirilik, derinlik ve ironi katmış. Bir sağkalım hikâyesi olmaktan çok, kara mizah klasiği....more
1994-1995 arasındaki sayıları kapsayan bu cilt, ilk üçü içinde en iyisiydi. Eski Kasaba'nın odakta olduğu hikâyede Miller'ın maço üslubu yine hissedil1994-1995 arasındaki sayıları kapsayan bu cilt, ilk üçü içinde en iyisiydi. Eski Kasaba'nın odakta olduğu hikâyede Miller'ın maço üslubu yine hissedilse de, seks işçilerinin tavizsiz bir şekilde kendi güvenliğini sağlaması, kadınların öz savunma hakkı ve eril şiddetin layığını bulması temaları hoşuma gitti. Bir bakıma, hak verilmez söke söke alınır, diyor Miller'ın yoldan çıkmış karakterleri. Ve tüm o gölgeli çizimler, tam bir sanat eseri......more
Noel hikâyelerinin en güzeli. Hayranı olduğum E.T.A. Hoffmann'ın diğer okuduğum öyküleri kadar tekinsiz olmasa da, sıradan bir masaldan çok daha fazlaNoel hikâyelerinin en güzeli. Hayranı olduğum E.T.A. Hoffmann'ın diğer okuduğum öyküleri kadar tekinsiz olmasa da, sıradan bir masaldan çok daha fazla tuhaflık içeriyor. (Bale uyarlamasında elbette hikâyenin büyük bölümü budanmış.) YGS adlı kısa ömürlü yayınevinin bu masalı 2000'lerin başında çok iyi bir çeviriyle kazandırmış olması meğer ne büyük şansmış; çünkü aradan geçen 20 yılda birkaç Hoffmann kitabı çevrilmiş olmasına rağmen, Fındıkkıran hep gözden kaçtı. Umarım yeni baskısı yapılır veya yeniden çevrilir....more
Çizgi romanda Fransız-Belçika ekolünün hayranıyım. XIII'ün 1984-85 tarihli 1. ve 2. sayılarını içeren bu ciltte, hafızasını kaybetmiş kahramanımızla tÇizgi romanda Fransız-Belçika ekolünün hayranıyım. XIII'ün 1984-85 tarihli 1. ve 2. sayılarını içeren bu ciltte, hafızasını kaybetmiş kahramanımızla tanışıyoruz ve heyecan eksilmeden son sayfaya kadar devam ediyor. XIII'ün yaratıcıları Belçikalı ama olaylar ABD'de geçiyor; 80'lerin Amerika'sına hafif eleştirel bir bakış da var. Konu bana Jason Bourne benzeri geldi; biraz araştırdım: Robert Ludlum'un ilk Bourne romanı 1980'de, XIII'ün ilk sayısı 1984'te yayımlanmış. Van Hamme, ana temayı yaratırken Bourne'dan etkilenmiş ama olayların gelişimi tamamen farklı. Bütün Bourne filmlerini izlemiş biri olarak, XIII'ün bambaşka ve insanı sarıp sarmalayan bir havası olduğunu söyleyebilirim. Tabii bu etkide, Vance-Petra ikilisinin müthiş sinematik/dramatik resimlemelerinin büyük rolü var....more
Zirvedeyken jübile diye bir deyim var ya, işte bu cilt de aynen öyle. İlk 10 cilt 1987-1996 arasında yayımlandıktan sonra, 2003'te Gaiman ve çizer/renZirvedeyken jübile diye bir deyim var ya, işte bu cilt de aynen öyle. İlk 10 cilt 1987-1996 arasında yayımlandıktan sonra, 2003'te Gaiman ve çizer/renklendirme ekibi son bir iş için geri dönüyor ve her bölümü Sonsuzlar'ın bir üyesine ayırdıkları bu cilt ortaya çıkıyor. Ancak bu sefer sınırları zorlamış ve "art book" tarzı gerçek bir sanat eseri yaratmışlar. Çizerlerin hepsi çok iyi, ama bu saygı duruşu sayısında çizgi roman efsanesi Milo Manara'nın da katkıda bulunduğunu vurgulamalıyım. Keder'e ve Hezeyan'a ayrılan bölümler, ortalama çizgi roman okurunu zorlayabilecek denli deneysel bir tarzda; yazı ve resmin bu ortaklığına dışavurumculuk mu dersiniz, Dada veya punk sanatı mı dersiniz, nasıl adlandırırsanız adlandırın, çizgi roman evreninden avangard sanata çakılan bir selam olduğu kesin. Ve Gaiman, çok iyi bir hikâye anlatıcısı olduğu kadar, şiirsel bir üsluba sahip olduğunu da kanıtlamış. ...more
35 yaşında intihar eden Akutagava'nın kısa yaşamına sığdırdığı birçok öyküden 1915-1927 arası yıllarını kapsayan bu derlemeye bayıldım. İnsan ruhunun 35 yaşında intihar eden Akutagava'nın kısa yaşamına sığdırdığı birçok öyküden 1915-1927 arası yıllarını kapsayan bu derlemeye bayıldım. İnsan ruhunun karanlık tarafına nüfuz etmeye çalışmasıyla; Strindberg, Maupassant ve Dostoyevski'yi andıran bir odağı var yazarın - ki bu üç ismi de kitabın en otobiyografik ve bence en başarılı uzun öyküsü Çarklar'da anıyor. Ancak yelpazesinin genişliği şaşırtıcı: 1000 yıl öncesinden 20. yüzyıl Japonya'sına, Budizm mitolojisinden modern şehirlere kadar uzanan bu öyküler, bazen gerçekçi, bazen masalsı, bazen de tarihsel kurgu üslubuna sahip. Artık ne yazık ki Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi yok (ya da eski kitapları basmıyorlar), ama Oğuz Baykara'nın anadilden yaptığı bu başarılı çeviri başka bir yayınevinden yeniden basıldı diye hatırlıyorum.
NOT: Kurosava, Raşomon filminin senaryosunda, bu öykülerden Raşomon ve Çalılıklar Arasında'yı uyarlamış....more
Mısırlı yazar ve hukukçu Tevfik El-Hakîm'in 1937 tarihli bu kısa romanı, pek çok farklı açıdan doyurucu bir okuma vaat ediyor: Bir cinayet soruşturmasMısırlı yazar ve hukukçu Tevfik El-Hakîm'in 1937 tarihli bu kısa romanı, pek çok farklı açıdan doyurucu bir okuma vaat ediyor: Bir cinayet soruşturmasında çözülemeyen gizem, Kafkaesk bir bürokrasi hicvi, absürdün sınırındaki kara-mizahi durumlar, araya serpiştirilmiş taşra anekdotları, sistemin paslanmış, gıcırdayan çarkları. Ancak bunları dağınık bir şekilde değil, harika bir üslup hakimiyetiyle anlatıyor; günlükteki 11 günü (ve geçmişini) anlatıcıyla birlikte yaşıyoruz. Kitabın sonuna kadar merakımın uyanık kaldı. ...more
Bu öykü derlemesinin 1990'da Can'dan tek baskı yapıp unutuluşa terk edilmesi inanılmaz. Okuduğum hiçbir şeye benzemiyor. Kısa önsözünden, Anais Nin'inBu öykü derlemesinin 1990'da Can'dan tek baskı yapıp unutuluşa terk edilmesi inanılmaz. Okuduğum hiçbir şeye benzemiyor. Kısa önsözünden, Anais Nin'in, günlüğündeki kimi yaşantıları baz aldığını anlıyoruz; bu yaşantıları düşlerin diline tercüme etmiş. Çoğu öykü, düzyazı şiire yaklaşan bir üslup, soyutlamalar ve gerçeküstü bir kent atmosferi içeriyor. Bazı cümleleri hem hayranlıktan hem de anlamını tam kavrayabilmek için iki kez, yavaşça okumam gerekti. Bir geriye sayım gibi, 13 öykünün 11. ve 12.si, gerçekliğe yavaşça yaklaşıyor ve okurun ayakları yere basıyor. En son ve en öznel öykü ise, acı gerçekliğiyle surata yumruk gibi inen bir kapanış yapıyor....more
"Yeraltında Yaşayan Adam" başlığı, bir yandan gerçekliğe karşılık geliyor, çünkü bu uzun öykünün siyahi kahramanı, kendisine zorla itirafname imzalata"Yeraltında Yaşayan Adam" başlığı, bir yandan gerçekliğe karşılık geliyor, çünkü bu uzun öykünün siyahi kahramanı, kendisine zorla itirafname imzalatan polisin elinden, şehrin lağımlarına kaçıyor. Diğer yandan da, topluma ve yaşama yeraltından, karanlıklardan, deliliğin kıyısından bir bakış sağlaması anlamında sağlam bir alegori kuruyor. 1960'larda Adli Moran iyi bir çeviri işi çıkarmış; bazen yeraltı kanallarının betimlemesi kafa karıştırsa da. Richard Wright ve Ralph Ellison gibi modernist edebiyat ve çağdaş felsefe ile Afrikalı-Amerikalı bakışını, mücadelesini birleştiren yazarların tüm eserlerinin yeniden çevrilmesini veya en azından, çevrilenlerin yeniden basılmasını diliyorum....more
Doğaüstü bir fırtınada Dünyaların Sonu adlı bir handa bir araya gelen birbirine yabancı insanlar ve insan-olmayan varlıklar, fırtına geçip de yollarınDoğaüstü bir fırtınada Dünyaların Sonu adlı bir handa bir araya gelen birbirine yabancı insanlar ve insan-olmayan varlıklar, fırtına geçip de yollarına devam edene kadar birbirlerine hikâyeler anlatırlar - elbette her biri kendi çağında, ülkesinde veya boyutunda geçen, bir noktasından Sonsuzlar'a dokunan hikâyeler. Bir süre sonra işler daha da karmaşıklaşır, çünkü anlatılan hikâyelerdeki kişiler de başka hikâyeler anlatmaya başlar. Yazdığı önsözde Stephen King, Neil Gaiman'ın hikâyecilik yeteneğini John Fowles ile karşılaştırıyor ve Dünyaların Sonu'nun yapısını Geoffrey Chaucer'ın Canterbury Hikâyeleri'ne benzetiyor. Ancak bu sadece Gaiman'ın başarısı değil, tam bir ekip çalışması: 6. ciltte olduğu gibi burada da çerçeve hikâye ve anlatılan hikâyeler, anlatının yapısına uygun bir üslupla, farklı kişilerce çizilmiş, çinilenmiş ve renklendirilmiş. Sonuçta, canlılığıyla rengârenk, tematik olarak kapkara bir kurgu dünyası ortaya çıkmış....more
1930'ların Paris sokaklarında sürüklenen 40larında bir kadın; yalnızlık, anılar, elem, keder, alkol, yapışkan erkekler, parasızlık, korku, yalnızlık, 1930'ların Paris sokaklarında sürüklenen 40larında bir kadın; yalnızlık, anılar, elem, keder, alkol, yapışkan erkekler, parasızlık, korku, yalnızlık, yine anılar, yine alkol; barlar, caddeler, parasızlık, kaygı, incinme, yalnızlık, yalnızlık, biriyle bir aradayken özellikle hissedilen türden, kafanın içinde yaşadığın türden bir yalnızlık... Yarı-bilinç akışıyla, Sasha'nın aklından geçenlere konuk oluyoruz. Pek çok konuda bağ kurabildiğim, aynı romanın akıbeti gibi, sesi kısılmış bir kadın bu. Erkeklerin kurallarını koyduğu bir dünyanın içindeki kırılgan bir zihin. Kalbi kırık, okurun da kalbini kıran, içten bir anlatı bu; hem narin hem güçlü bir ses. Ve sonlarda, korkunç bir deneyimin cesurca dile getirilmesi.
NOT: Bu yeni baskı, düşünce akışı ve diyaloglardaki Fransızca ifadelerin dipnotlarda çevirisini de içeriyor. İlk baskısında yoktu; yeniden basılırken yayınevi bunları da çevirtmiş. Bu yüzden, sahaflardan bulsanız bile ilk baskıyı edinmenizi tavsiye etmem....more
6. cilt, sadece çizgi roman sanatı açısından değil, edebiyat açısından da mücevher sayılabilecek kısa öykülerden oluşuyor. Bu masalsı (ve kimisi gayet6. cilt, sadece çizgi roman sanatı açısından değil, edebiyat açısından da mücevher sayılabilecek kısa öykülerden oluşuyor. Bu masalsı (ve kimisi gayet kasvetli) öykülerin her biri farklı bir ülkeden, farklı bir halkın anlatılarından beslenerek, mitolojiye, edebiyata, tarihe göndermelerle bezenmiş. Her birini ayrı bir usta çizerin resimleyip renklendirmesi de zenginliği arttırmış. Sanıyorum ki Neil Gaiman, bu ciltte, hikâyecilik geleneğine, anlatıların görkemine (ışıltısına ve karanlığına) saygılarını sunmuş. NOT: Başlıkta geçen "reflection" kelimesi hem "yansıma" hem de "derin düşünme" anlamına geliyor....more
Ramuz’nun betimlemeye dayalı bir üslubu var; kolayca sıkıcılık, tekdüzelik gibi tuzaklara düşebilecek bu üslubu çok iyi kullanmış ve okurda sürekli biRamuz’nun betimlemeye dayalı bir üslubu var; kolayca sıkıcılık, tekdüzelik gibi tuzaklara düşebilecek bu üslubu çok iyi kullanmış ve okurda sürekli bir tedirginlik yaratmayı başarmış. İsviçre dağlarında ve vadi köylerinden birinde geçen bu izlenimci uğursuzluk anlatısının, doğanın kalbinde boy atan tekinsiz bir atmosferi var. Bilinmeyeni hissettiriyor ama açıkça gözler önüne sermiyor. Benim için çok isabetli bir sahaf keşfi olduğunu söyleyebilirim; umarım yeniden basılır....more
Bizzat cephede bulunmuştu Apollinaire; 1. Dünya Savaşı'nın hemen ertesinde, 1918'de, barış arayışının beyhudeliğini ortaya koyan bu oyunu yazdı ve savBizzat cephede bulunmuştu Apollinaire; 1. Dünya Savaşı'nın hemen ertesinde, 1918'de, barış arayışının beyhudeliğini ortaya koyan bu oyunu yazdı ve savaşın yaralarını saran Paris'te tepkiyle karşılaştı. Uçak benzeri bir araçla yola çıkan üç kahraman sadece geçmiş-şimdi-geleceği değil, bence felsefe-bilim-şiir'i de temsil ediyor. Barışın ülkesini (ulaşılamazı) arayan üç kafadar teması, 30 yıl sonraki Beckett'ın Godot'yu bekleyen iki kafadarını hatırlattı bana - tek fark, bunların beklemek yerine gitmeyi ve yolda başka yolcuları da yanlarına almayı tercih etmiş olması. Apollinaire'nin şiirli-dizeli-coşkun üslubu çok hoş; bu kez Tiresias'ın Memeleri'ndeki gibi absürd ve komik değil, trajik ve gerçeküstü bir atmosfer var. Tek şikayetim, okuduğum oyun süresinin (yani yolculuğun) fazla kısa kesilmiş olması; keşke daha fazla yere uğradıktan sonra sonuca bağlansaydı. (Elbette tiyatroda izlemek farklı olacaktır.)...more
Ben de çoğu kişi gibi Ömer Hayyam’ın rubailerini Sabahattin Eyüboğlu çevirisinden okudum, çünkü genelde o çeviri ön plandaydı. Bu kitap ise, büyük İraBen de çoğu kişi gibi Ömer Hayyam’ın rubailerini Sabahattin Eyüboğlu çevirisinden okudum, çünkü genelde o çeviri ön plandaydı. Bu kitap ise, büyük İranlı yazar Sadık Hidayet’in Hayyam’ın felsefesi ve şiiri üstüne uzun bir makalesiyle birlikte, Sadık Hidayet’in gerçekten Hayyam’a ait olduğunu düşündüğü 143 rubaiyi içeriyor; çünkü zamanında Hayyam’ın hem adını kullananlar hem de düşmanları ona birçok sahte rubai atfetmiş. (Eyüboğlu çevirisinde 384 rubai vardı.) Ayrıca, Sadık Hidayet’in de vurguladığı gibi, Hayyam’ın Schopenhauer’i aratmayan karamsar ve agnostik bir felsefesi var. Dolayısıyla, çoğu zaman sanıldığı gibi sadece “iç şarabı, sev güzeli” basitliğinde bir şair değil; bir gökbilimci olarak doğayı gözlemiş ve insanın evren içindeki önemsizliğini fark etmiş. Sadece ölümün yaşama eşliğini göstermekle kalmamış, yaşamlarımızın sandığımız kadar önemli olmadığını da, kurduğumuz narsistik Ben imgesinin ortasına bir taş gibi fırlatmış. Mehmet Kanar’ın ödül kazanan bu çevirisine bin kez teşekkür. (Rubailerin Farsça orijinalleri de var; dolayısıyla ana dildeki ezgisine de kulak vermek mümkün.) ...more
Yakın zamanda vefat eden Aydın Doğan’ın (kendi deyimiyle, “emekçi olanı”) yaşattığı Yaba Yayınlarından çıkan en önemli kitaptı bu – Alfred Jarry’nin ÜYakın zamanda vefat eden Aydın Doğan’ın (kendi deyimiyle, “emekçi olanı”) yaşattığı Yaba Yayınlarından çıkan en önemli kitaptı bu – Alfred Jarry’nin Übü tiplemesiyle ilgili tüm yapıtları ve karikatüre benzer çizimleri. Rıza Katı’ya da çeviri emeği için teşekkür etmek gerek, çünkü Jarry’nin kelime oyunlarını da dipnotlarla açıklamış. Absürd tiyatronun kilometre taşlarından biri kabul edilen bu oyunların anti-kahramanı Übü Baba; şişman, çirkin, kaba, obur, sahtekâr, aptal, açgözlü, kaprisli, çocuksu, acımasız, korkak ve kötü bir tip – aslında gayet tanıdık, çünkü tarih insanlığa nice Übü’ler gösterdi. Derlemede çok sayıda küçük oyun, diyalog, Jarry’nin yazışmaları ve tiyatro üstüne yazıları da var; ana metinleri aşağıda özetliyorum:
1911'de ilk baskısını yapan bu kültürel antropoloji klasiğini Franz Boas, 1938'e değin sürekli güncellemiş; bu çeviri de son baskısına dayanıyor. Boas1911'de ilk baskısını yapan bu kültürel antropoloji klasiğini Franz Boas, 1938'e değin sürekli güncellemiş; bu çeviri de son baskısına dayanıyor. Boas, ırkçı ve sömürgeci zırvaların sözde bilimsel temellerini, müthiş bir zeka ve titizlikle darmadağın ediyor. Medeni/ilkel ayrımının çok da sağlam olmadığını göstermesi bir yana, bu kitap özünde, rasyonel düşüncenin perspektif değiştirebilme yetisiyle, yani toleransla ilgili olduğunu da anlatıyor. Ancak güzel çıkarımlara varabilmek için sabırlı olmanız gerek, çünkü çok da kolay bir kitap değil. Birkaç bariz hatalı kelime seçimi hariç, iyi bir çeviri....more