کتاب حاضر متشکل از دو دا��تان متوسط و یه رمان کوتاه تقریباً 35 هزار کلمه ای هست که اگر سال 1380 رو که سال فیپا گرفتن کتابه حوالی زمان نگارشش بدونیم [اصکتاب حاضر متشکل از دو داستان متوسط و یه رمان کوتاه تقریباً 35 هزار کلمه ای هست که اگر سال 1380 رو که سال فیپا گرفتن کتابه حوالی زمان نگارشش بدونیم [اصلاحیۀ بعدی، پیرو تذکر یکی از دوستان: ظاهراً سال نگارش 1369 هست و شاید در قالب کتاب مستقل بعداً چاپ شده. اصلاً شاید آخر خود این رمان گفته باشه. یادم نیست] ، میشه گفت که جزو آثار متأخر احمد محمود هستن هر سه قطعه. در این کتاب احمد محمود از تکنیک روایت رئالیستی ماوقع بیرونی و دیالوگ ها فاصلۀ زیادی گرفته و به سبک رمان های مدرنیستی رفته به سمت اینکه جهان رو از کانو�� راویان نامعتبری ترسیم کنه که به آنچه میبینن رنگ و بو و حال و هوای ذهنی خودشون رو اضافه میکنن. این مسئله رو احمد محمود توی دو داستان اول از طریق نوعی تکنیک گفتگوی درونی انجام میده که در کارهای خودش (و تا جایی که خوندم در کارهای دیگران) سابقه ای نداره و نو و تازه س. در رمان «بازگشت» هم شکل اندکی متفاوت تر و شاید بشه گفت پیشرفته تری از همین تکنیک رو به خدمت ترسیم فضا و پیشبرد پیرنگ قرار میده و البته در این رمان، از تکنیک های متافیکشن و روش های پسامدرنیستی و خودارجاعی هم برای روایت استفاده میکنه. دو داستان اول کتاب خواندنی هستن و ارزشمند، منتها به نظر من رمان موجود در این کتاب شاید یکی از مهم ترین آثار احمد محمود باشه و چقدر حیف که این اثر در قالب یه رمان مجزا چاپ نشد و همین باعث شد که تا حد زیادی ندید گرفته بشه و در زمرۀ رمان های احمد محمود در نیاد (هرچند در قالب رمانی مستقل به آلمانی ترجمه و چاپ شده).
رمان «بازگشت» دربارۀ کسیه که بعد از پنج سال تبعید به زادگاه خودش برمیگرده با این قصد که زندگی خودش رو از نو بسازه و سیاست رو بذاره کنار؛ که کار کنه و شهروند معمولی ای باشه و بتونه به خانواده ش کمک کنه؛ به همین دلیل خیلی ها این اثر رو جلد سومی میدونن که ختم دهندۀ «همسایه ها» و «داستان یک شهر» هست؛ هرچند شخصیت اصلی نام متفاوتی داره و تجربه ها و یادآوری ها و خاطرات و خانواده ش یکی نیستن با چیزهایی که در دو رمان دیگه خوندیم. در هر حال، شخصیت اصلی (که به نظرم میشه نوعی قهرمان مسئله دار تمام عیار دونستنش- اگه بخوام از واژگان و ایده های دکتر محمد راغب وام بگیرم) زود متوجه میشه که کنار گذاشتن سیاست به این راحتی ها هم نیست؛ که جامعه وقتی تو رو هُل داد اون سوی مرزهای خودش، دیگه به این راحتی ها راهت نمیده تو و اَنگ هایی رو که بهت خورده به این راحتی ها برنمیداره از روت. وصف تردیدها و حسرت ها و حالات درونی «شاسب» که کم کم به سوی جنون میره، به نظرم جزو درخشان ترین توصیفات درونی و روانشناختی در فیکشن فارسی محسوب میشه.
غیر از اینها هم، پایان بندی های احمد محمود در سه قطعۀ این کتاب حیرت انگیزه؛ مخصوصاً این حیرت انگیزی در «کجا میری ننه اَمرو» و «بازگشت» خودش رو نشون میده.
تجربه ای متفاوت بود در جهان داستانی احمد محمود....more
عکس های فوری از جنگ؛ البته نه از خود جنگ؛ نه از توی آتیش ها. از نزدیک جنگ؛ از شهرهای جنگ زده، نزدیک خط مقدم؛ بیشتر از آدمها؛ بیشتر از طریق گفت و گو؛ بعکس های فوری از جنگ؛ البته نه از خود جنگ؛ نه از توی آتیش ها. از نزدیک جنگ؛ از شهرهای جنگ زده، نزدیک خط مقدم؛ بیشتر از آدمها؛ بیشتر از طریق گفت و گو؛ بیشتر هم خود سربازها و نظامی ها؛ و برخوردها و صحبت هاشون با همدیگه و با مردم بومی. خیلی شبیهه داستان هاش و کم گوییش و دیالوگ محور بودنش به داستانهای اِرنست همینگوِی. نمیدونم مستقیم از همینگوِی تأثیر پذیرفته یا نه. که به نظرم خیلی هم مهم نیست. مهم اینه که نتیجۀ کار خواندنی در اومده. و دقیق و درست از حال و هوای جنگ و نظام و سربازی....more
چهار داستان اندکی بلند. جعفر مدرس صادقی در این چهار داستان خیلی شبیهه به ریموند کاروِر و مثلاً بعضی از داستان های آلیس مونرو (و از داخلی ها هم فکر میکنچهار داستان اندکی بلند. جعفر مدرس صادقی در این چهار داستان خیلی شبیهه به ریموند کاروِر و مثلاً بعضی از داستان های آلیس مونرو (و از داخلی ها هم فکر میکنم بعضی داستانهای زویا پیرزاد). یعنی اینکه با کشف و شهودهای عمیق یا با گره ها و فراز و نشیب ها و هیجان های تکان دهنده روبه رو نیستیم. بلکه هر داستان بیشتر جهان بیرونی و همچنین جهان درونی آدمها رو از طریق گفتگو و وصف به مرور باز میکنه و پیش میبره و به پایان میرسونه. و در آخر توی خواننده میبینی که مدتی رو در جهان دیگری با آدمها دیگری زندگی کردی و این تجربۀ زندگی شاید رادیکال نبوده، اما تجربۀ ناب و جالبی بوده؛ مثل شیرجه زدن ناگهانی توی استخر آب سرد. نوعی عوض شدن حال و هوای ذهن.
داستان «آن طرف خیابان» جالب و خواندنی بود، به ویژه انتهای داستان. داستان «پدرها و پسرها» رو هم خیلی خوش داشتم، با اینکه دقیقاً از اون داستانهای صرفاً وصف-طور و دیالوگ-محور بود. داستان «باغ مُشیر» هم جالب بود (به ویژه توصیف ظاهر خانم افراشته که یه اِروتیسم ریز و مؤثری توش داشت) و بالاخره داستان «برای کی حمام بسازم؟» که اوکی بود، و البته به خوبی دو داستان اول کتاب نبود.
روی جلدش زده که جایزۀ ادبی یلدا رو در سال 1381 برده....more
چهار داستان داشت که دوتاشون مربوط به تجربۀ مهاجرت بود و دوتاشون هم درمورد زندگی در جنوب و نوعی روایت خاطره گون از کودکی های راوی.
دو داستان مربوط به مهچهار داستان داشت که دوتاشون مربوط به تجربۀ مهاجرت بود و دوتاشون هم درمورد زندگی در جنوب و نوعی روایت خاطره گون از کودکی های راوی.
دو داستان مربوط به مهاجرت، یعنی «کبوترها» و «مرغ عشق» خواندنی تر بودن. در هر دو داستان، نوعی توازی ایجاد شده بود بین پرنده و مهاجرت؛ در داستان «کبوترها» ناتوانی و شکستن کمر پرنده شبیه ناتوانی و استیصال مهاجرت بود و در داستان «مرغ عشق» استحالۀ کافکایی و تا حدودی ترسناک پرنده ها، شبیه به استحاله ای بود که مهاجر از سر میگذرونه بی اونکه خودش بدونه.
در تمام داستانها نوعی خشونت عریان و ترسناک وجود داشت که اغلب در قالب حیوان آزاری خودش رو نشون میداد و هرچند در سطح رویی و اصلی داستان قرار نمیگرفت، در مقاطع هرچند اندکی بالا میزد و خبر از لایه های زیرین وحشتناکی میداد.
اولین کاری بود که از عدنان غریفی خونده م. بنا به توصیۀ رضا قاسمی از فهرست بهترین کتابهای داستان کوتاهش....more
محمود مسعودی توی داستان هاش منطق رئال نداره. اما روابط و صحنه ها و آدمها رو طوری میچینه که در عین خارق عادت بودن، باورپذیر میشه برای خواننده. کارهای عمحمود مسعودی توی داستان هاش منطق رئال نداره. اما روابط و صحنه ها و آدمها رو طوری میچینه که در عین خارق عادت بودن، باورپذیر میشه برای خواننده. کارهای عجیب و غیرعادی اشخاص داستانها تبدیل میشه ویژگی های به یاد ماندنی فردی که باعث میشه از بسیاری اشخاص مشهور جهان داستان هم به یاد ماندنی تر بشن. نکتۀ دیگۀ مسعودی اینه که همیشه مربوط میمونه به جهان پیرامونش. داستان هاش از سیاست خالی نیستن. هیچ وقت از مذهب و ارتباطش با زندگی آدمها تهی نیستن. همیشه یه جای کار، مذهب یه رخنه ای میکنه به زندگی آدمهای داستان. مخصوصاً در «خون کسان» خیلی مشهود بود این گزینه. و بالاخره توصیفهای اروتیک که کم و بیش در هر دوی این داستانها وجود دارند بسیار زیبا و خواندنی از آب در اومدن. البته وصف ها بسیار غیرمستقیم و ضمنی و اشارت وار صورت میگیرن، اما خب شاید دقیقاً همین عنصره - کم گویی کنجکاوی برانگیز - که تخیل رو به کار میندازه....more
ساقی قهرمان چهرۀ متفاوتیه در داستان و شعر فارسی. از بین دوگانۀ براهنی و گلشیری، دنباله روی هیچ کدوم نمیشه گفت که هست؛ بیشتر یه فضای تجربی و نو رو میشهساقی قهرمان چهرۀ متفاوتیه در داستان و شعر فارسی. از بین دوگانۀ براهنی و گلشیری، دنباله روی هیچ کدوم نمیشه گفت که هست؛ بیشتر یه فضای تجربی و نو رو میشه شاهد بود در داستانهاش. البته تجربی نه از نوع مثلاً هوشنگ ایرانی و خروس جنگی و ک. تینا و ... هرچند شبیه به اونها. متعهدتر از اونها؛ اما متعهد نه به نوعی آرمان سیاسی. متعهد به خلق آلترناتیوهای گاهی جنسیتی و گاهی زبانی و شناختی. اصلاً شاید کلاً متعهد نه. برای این گفتم متعهد که بگم یکسر از دغدغه های محتوایی خالی نیست. از طرف دیگه محتوا رو در قالب نوعی ماجرای منطقی و سر و ته دار سعی نمیکنه که ارائه بده. از اون ور فُرم رو هم تازه میکنه. چطوری؟ با مدام هُل دادن مرزها به عقب. میشه بهش گفت نوعی نوشتار اروتیک؟ شاید بشه گفت. چرا نشه؟ لااقل من الان میگم. شما میتونید بعداً نگید. اما ساقی قهرمان مهمه، از یک نظر مهم دیگه و اون اینه کهفکر میکنم تا جای ممکن و تا جایی که نره تو باقالی ها، سانسور نشده س. پیش پیش قیچی نزده به کارهاش. و این باعث شده که بتونه دیگر تر باشه. چه میدونم.
حیفه که خونده نشه.
در میانه های داستانها هم طرحهایی هست از ساقی قهرمان؛ که شاید بشه گفت امپرسیون های مختلفی از بازنمایی اروتیک گاوه.
مثل همیشه ممنون از بامداد و لیلی که کتابو پیدا کردن....more
پنج ستاره و حتا بیشتر برای دو داستان «پیراهنی که آید از آن بوی یوسفم» و «بیرون پشت در» و دو سه ستاره برای بقیۀ داستان ها.
داستان «پیراهنی که...» شرح هوپنج ستاره و حتا بیشتر برای دو داستان «پیراهنی که آید از آن بوی یوسفم» و «بیرون پشت در» و دو سه ستاره برای بقیۀ داستان ها.
داستان «پیراهنی که...» شرح هول و هراسی زندگی در جهانی سیاست-زده است؛ جهانی که سیاست به تمام سوژه ها و گوشه و کناره هایش تحمیل شده؛ سیاستی که حتا نام و چهرۀ مشخص ندارد؛ منتها مسئول تمام حسها و هیجان های ناشناخته و درونی توست. همان حال و هوایی که دست کم در شبها و روزهای 1401 لحظه لحظه تجربه اش کردیم. و داستان «بیرون پشت در» هم شرح راه رفتن بر لبه هاست؛ شرح این است که مهاجر بودن و غریبه و غریب بودن میتواند چه کارها بکند با آدم.
ناصر زراعتی در بهترین داستانهایش که در این مجموعه همین دو مورد باشند، نوعی تعلیق ایجاد میکند که خواننده را کنجکاو نگه میدارد تا لحظۀ آخر داستان. البته این تعلیق همۀ داستان نیست و مثلاً اگر لو برود، داستان ضایع نمیشود و هنوز قابل خواندن خواهد بود. علتش هم این است که ناصر زراعتی انسانهایش را خوب پرورش میدهد. درونیات و تجربه های انسانی را خوب درونی و درک کرده و اشخاص داستان هایش هم به همین دلیل باورپذیر و شبیه هستند به ما.
داستان هایی دربارۀ تجربۀ مهاجرت، معمولاً از زبان یه دختر جوان، با زبان و بیانی که قیچی سانسورچی فلج و الکن و محدودش نکرده. به همین دلیل، به نظرم یکی اداستان هایی دربارۀ تجربۀ مهاجرت، معمولاً از زبان یه دختر جوان، با زبان و بیانی که قیچی سانسورچی فلج و الکن و محدودش نکرده. به همین دلیل، به نظرم یکی از خواندنی ترین و بهترین مجموعه های داستان امروز فارسی به حساب میاد؛ البته منظور از امروز درواقع حوالی سال 1388 هست. قبل از هر داستان تصویری به قلم توکا نیستانی دیده میشه که خب خیلی میاد به هر داستان و خیلی کمک میکنه به ساختن ایدۀ داستان ها در ذهن؛ داستانها بسیار کوتاه هستن اغلب، و خلاقیت روایی در هرکدوم بالا و قابل تحسینه. میشه گفت ترکیب فرم و محتوا جایی قرار میگه در لبه های تجربۀ انسانی، یعنی همونجایی که ادبیات باید در واقع قرار بگیره؛ یعنی گفتن از چیزهایی که نمیگیم، یا نمیشنویم، یا دست کم اینطوری و تو این شکل و شمایل و فُرم نمیگیم و نمیشنویم.
بهترین و به یادماندنی ترین داستانش برای من «حرف بزنیم» بود، و البته غیر از اون بقیۀ داستانها هم برای من بسیار خواندنی بودن.
فکر میکنم این کتاب یکی از شاهدهایی میتونه باشه بر این مدعا که سانسور ادبیات امروز فارسی رو سلاخی و قلع و قمع و محافظه کار و ترسو و ضعیف و بدبخت کرده.
اول کتاب نوشته که ویراستارش هم ساسان قهرمان بوده، و البته ساسان قهرمان یه مقدمه هم برای کتاب نوشته، که البته اگه نمینوشت هم طوری نمیشد....more
نمیدونم چرا رضا قاسمی توی فهرست کتابهای منتخبش این کتاب رو جزو رمانها آورده. کتاب دو داستان بلند داره. یکی «صندلی خالی» که حدود 50 صفحه ست و دیگری «خونمیدونم چرا رضا قاسمی توی فهرست کتابهای منتخبش این کتاب رو جزو رمانها آورده. کتاب دو داستان بلند داره. یکی «صندلی خالی» که حدود 50 صفحه ست و دیگری «خوانندۀ اپرا» که تقریباً 70 صفحه ست. داستانها دربارۀ زندگی مهاجران هستن، در سالهای پس از انقلاب. فکر میکنم اون حسی رو که در گفتار روزمره تحت عنوان «غربت» یا «غریبی» ازش یاد میکنیم بشه به کمال و وضوح در این دو داستان بلند پیدا کرد. نوعی حس حرمان، ترکیبی از یه جور نوستالژی و تراژدی؛ حس دورانی که از دست رفته و دیگه نمیشه پسش گرفت. زبان داستانها وصفی و تصویریه، که باعث میشه گاهی پاراگرافهای شاعرانه ای خلق بشه، به ویژه در وصف مناظر و ظاهر آدمها. اشخاص داستانها متفاوت و به یاد ماندنی هستن؛ عموماً آدمهای طبقۀ متوسط رو به بالا که حالا در شهرهای اروپا و آمریکا در نوسان هستن و همیشه چیزی در وجودشون هست که اونها رو به ایران ربط میده. از یک طرف کشش خانواده و گرمی و راحتی ها و در عین حال مسئولیت های اون، و از طرف دیگر سودای موسیقی و جهان پر زرق و برق پیرامون. کودکان در هر دو داستان نقش مهم دارن و یه جور مرکز ثقل حساب میشن که نگه داشتنشون باعث حفظ هویت و هستی شخصیت اصلی میشه. درنهایت، داستانهای بلند خواندنی و خوبی بودن، به ویژه برای کسی که کنجکاو اینه که دربارۀ تجربۀ مهاجرت و غربت بخونه.
پی نوشت: فکر میکنم با خوندن کتابهایی که رضا قاسمی در تارنمای خودش معرفی کرده، به وضوح میشه به منابع الهامی که در نوشتن رمانهای خودش به اونها نظر داشته پی برد. مثلاً شخصیت پرویز در «خوانندۀ اپرا» رو میشه مشخصاً از اجداد شخصیت اصلی در رمان «چاه بابل» دونست. همینطور رد پای بعضی دیگه از اشخاص رمانهای رضا قاسمی رو میشه در «صندلی خالی» یا رمانهای سردار صالحی پی گرفت....more
یک اینکه امروز هم که مثلاً قرن بیست و یک هست، هنوز با معضل کار اجباری کودک طرف هستیم، تو همین تهران خودمودو تا نکته به ذهنم رسید در مورد این داستانها:
یک اینکه امروز هم که مثلاً قرن بیست و یک هست، هنوز با معضل کار اجباری کودک طرف هستیم، تو همین تهران خودمون و البته در سرتاسر ایران و جهان. سوء استفاده ای که پیمانکارهای شهرداری برای جمع آوری ضایعات از بچه ها میکنن هولناکه. کارگاه های زیرزمینی هم کم نیستن تو تهران، از تولید کفش و لباس گرفته تا تفکیک زباله و غیره، که همین کارها رو با بچه ها میکنن. پس اوضاع تغییری نکرده و هنوز و همچنان همونه، و یکی از راههای توسعۀ ایران اینه که ما بیایم حقوق کودک رو به رسمیت بشناسیم و کار و ازدواج کودک رو غیرقانونی کنیم.
دو اینکه این کتاب رو ای کاش طرفداران «شاهنشاه آریامهر» بخونن تا کمی از وضعیت فقر در دورۀ «ژاندارم خاورمیانه» باخبر بشن. البته این معناش این نیست که امروز وضع خوبه. امروز وضع هزار درجه بدتره. اما خوندن همچین کتابی باعث میشه که کمتر با نگاه رمانتیک و نوستالژیک نگاه کنیم به شاهنشاه بازی و آمادۀ در آغوش کشیدن شازده های ریز و درشت پهلوی و قجر نباشیم. اگه این کتاب رو خونده باشیم، وقتی که مثلاً زیباکلام یا غنی نژاد دارن از رفاه و خوشبختی در زمان شاه صحبت میکنن، از خودمون میپرسیم رفاه «برای چه کسی؟» آیا طبقۀ کارگر و زارع هم خوشبخت و بهره مند از رفاه بود؟ یا اینکه رفاه مختص طبقۀ متوسط و ثروتمند شهری بود؟
اصولاً کارکرد ادبیات یکیش همینه؛ که میتونه مکملی باشه برای تاریخ و نظریه، و به ما بگه که در یه دورۀ تاریخی داشته چه بر مردمان میگذشته....more
داستانهای محمدرحیم اخوت یه جهان آروم را با لحن و نگاهی نوستالژیک روایت و توصیف میکنن و به جلو میرن؛ و این شاعرانگی که انگار از نوعی حسرت و حرمان خبر مداستانهای محمدرحیم اخوت یه جهان آروم را با لحن و نگاهی نوستالژیک روایت و توصیف میکنن و به جلو میرن؛ و این شاعرانگی که انگار از نوعی حسرت و حرمان خبر میده، برای من خواندنی و جالبه. شاید بتونم قیاس کنم محمدرحیم اخوت رو با ویلیام تروور در داستانهاش. اتفاق خیلی پیچیده و خاص و بزرگی نمیفته در داستان؛ کم و بیش با نوعی روایت روزمرگی و یادآوری گذشته روبرو هستیم. اما معنایی که محمدرحیم اخوت با استفادۀ مؤثر از توصیف و زبان ورزیده میتونه به یه روایت شاید معمولی بده، متمایز میکنه کارش رو برای من.
کتاب حاضر یه جور مجموعه داستان به هم پیوسته س، دربارۀ و از زبان کسانی که عزیزانشون مهاجرت کردن. نامه ای که از سعید هنرمند در انتهای کتاب اومده به نوعی مکمل داستانهای کتابه، چون از زبان کسی که واقعاً مهاجرت کرده و اتفاقاً تجربۀ گسترده و وسیعی هم در این زمینه کسب کرده به قضاوت این کتاب میشینه.
«کی بود که گفته بود خانواده یا فامیل مثل تور ایمنی زیر پای یک بندباز است؟ زندگی دور از آنها مثل بندبازی بدون تور ایمنی آن پایین است. وقتی تور هست ممکن است هیچ استفاده یی هم از آن نکنیم؛ ممکن است اصلاً وجودش را حس نکنیم؛ اما وقتی نیست نمیشود قدم از قدم برداشت.»...more
خب داستانها خیلی «حامد حبیبی» طور بودن یعنی اینکه خیلی انتظار قصه نداشته باشید، و خیلی انتظار ساختار یا مفاهیم فهمیدنی در خوانش اول. اما هر خوانش امپرخب داستانها خیلی «حامد حبیبی» طور بودن یعنی اینکه خیلی انتظار قصه نداشته باشید، و خیلی انتظار ساختار یا مفاهیم فهمیدنی در خوانش اول. اما هر خوانش امپرسیون هایی بهت میده که در ذهن میمونن. داستانها بیشتر حول محور مفهوم سفر و دور افتادگی و تغییر و انزوا شکل گرفته ن و با توجه به این مفاهیمی که گفتم، داستانهای خوبش یکی «شاهد اشیای خاموش» بود و یکی هم «املاک رابینسون» و غیر از اون هم تکه های خوب در داستانهای دیگه داشت. اما خب اینقدر میتونم بگم که جزو نقاط قوت حامد حبیبی نمیدونم این مجموعه رو و ترجیح میدم حامد حبیبی رو با «بودای رستوران گردباد» یا با «آنجا که پنچرگیری ها تمام می شوند» بشناسم بیشتر. تمام....more
یه جا خونده بودم که بزرگترین نویسنده های تاریخ خواه ناخواه فمنیست هستن، چون تونستن تجربۀ زنانه از جهان رو چنان دقیق بازتاب بدن که خواننده بعد از خوندنیه جا خونده بودم که بزرگترین نویسنده های تاریخ خواه ناخواه فمنیست هستن، چون تونستن تجربۀ زنانه از جهان رو چنان دقیق بازتاب بدن که خواننده بعد از خوندن آثارشون همذات پنداری بیشتری با جهان و تجربۀ زنانه پیدا کنه. نمونه هاش هم تولستوی و ویکتور هوگو و توماس هاردی و برنارد شاو، و در ایران بیضایی و ... هستن.
و صمد طاهری هم این قدرت رو داره؛ این قدرت رو داره که نه فقط نظرگاه زنانه رو، که نظرگاه تمام به حاشیه رانده شدگان اجتماعی رو به خوبی بازتاب بده در داستانهاش. و مخصوصاً داستانهای این مجموعه.
غیر از این نکته که دلیل کافی میده برای خواندن مجموعه، یک داستانی هست در این کتاب به نام «شکارچی»، که شاید یکی از بیست داستان کوتاه برتر ادبیات جهان باشه به نظرم، و اعلاترین نمونه ایه که من از آرایۀ understatement, bathos یا اگه بخوام فارسی بگم، «کم گویی» شاید، در ادبیات سراغ دارم. این آرایه یعنی اینکه نویسنده میاد و یه صحنه یا رخداد یا اتفاق بزرگ یا شکننده و ترسناک رو با زبان یا لحن عادی، و با استفاده از واژه های کم، و به طور کوتاه، بیان میکنه. چنین آرایه ای اگه درست استفاده بشه، میتونه از پربارترین توصیف ها و طولانی ترین جملات هم بیشتر حس خلق کنه در خواننده. و خب داستان «شکارچی» دقیقاً چنین قدرتی رو داره.
بهترین داستان های مجموعه «شکارچی»، «شکار شبانه»، «بازگشت»، «بچۀ مردم» بودن و باقی هم اگر شگفت انگی�� نبودن، ولی هرکدوم نکته و مسئله ای داشتن.
و بالاخره یکی از نقاط قوت صمد طاهری اینه که به هیچ وجه در ادبیاتش بی درد و شکم سیر نیست، و ادبیاتش همیشه به ما از جهانی خبر میده که نمیشناسیمش. ...more
داستان اگر داستان باشه، و ادبیات اگر ادبیات باشه، میتونه تو رو به دنیایی ببره که تا حالا بهش نرفتی. نه لزوماً یه دنیای فانتزی دیگه. بلکه دنیای آدمهای داستان اگر داستان باشه، و ادبیات اگر ادبیات باشه، میتونه تو رو به دنیایی ببره که تا حالا بهش نرفتی. نه لزوماً یه دنیای فانتزی دیگه. بلکه دنیای آدمهای دیگه؛ ذهنهای دیگه. برداشت آدمهای دیگه از همین دنیای ما. برداشتی که متفاوته با برداشت من و شاید مخالفه با نگاه من به جهان، ولی چنان درونی شده و با شخصیت پردازی خوبی همراه شده که من میتونم در مقام خواننده خودم رو در جایگاه اون راوی یا شخصیت قرار بدم. داستان اگر داستان باشه و ادبیات اگر ادبیات باشه میتونه تجربۀ عاطفی و هیجانی ما رو غنی کنه. شاید اطلاعات دایره المعارفی نده، اما عمق میبخشه به انسان بودن ما. و این برای من، تا این لحظه از زندگی، جز با ادبیات و جز با ادبیات اصیل میسر نشده.
اگر بخوام به شباهت ها و تفاوتها اشاره کنم، شاید شبیه ترین به این داستان ها رو آلیس مونرو بدونم و داستانهاش؛ و در داخلی ها، ترکیبی از دانشور و پیرزاد....more
چهار تا داستان که ساده هستن، چه در محتوا و چه در شکل و چه در زبان، و مشخصاً از نگاه یه زن کم و بیش سنتی با باورهای سنتی به جهان نگاه میکنن؛ ذهنیت حاضرچهار تا داستان که ساده هستن، چه در محتوا و چه در شکل و چه در زبان، و مشخصاً از نگاه یه زن کم و بیش سنتی با باورهای سنتی به جهان نگاه میکنن؛ ذهنیت حاضر در هر چهار داستان اینه که ذهن تو میتونه بر جهان بیرون تأثیر بذاره. و همیشه هم همینطور میشه در داستانها. ذهنیت و جهان درونی راوی، باعث رخ دادن اتفاقی در جهان بیرون میشه، خوب یا بد. به نظرم ساده انگارانه بودن داستانها تا حدی، و هیچ حرف تازه ای نداشتن که بگن. داستان «بزرگراه» به نظرم از بقیه بالاتر بود، و مخصوصاً تماشای شهر از بالا و تسلط پیدا کردن بر مردم و ماشینها و غیره رو خلاقانه یافتم....more
اصغر عبداللهی جزو کوتاه نویس های مورد علاقۀ من بوده همیشه، و خب این مجموعه به نظرم از دو مجموعۀ دیگه ای که ازش خونده بودم هم بهتر بود. چهار داستان یه اصغر عبداللهی جزو کوتاه نویس های مورد علاقۀ من بوده همیشه، و خب این مجموعه به نظرم از دو مجموعۀ دیگه ای که ازش خونده بودم هم بهتر بود. چهار داستان یه کمی بلند که وجه مشترک همه شون اینه که دربارۀ تئاتر هستن و هرکدوم حول محور یکی از نمایشنامه های معروف جهان شکل گرفته ن، و اگه نه مستقیم، دست کم غیر مستقیم بازتابی از اون نمایشنامه هستن و میشه رگه هایی ازش رو در داستان پیدا کرد.
نقاط قوت: 1. شخصیت ها ملموس و باور پذیر هستن؛ مؤثر و کوتاه توصیف شده ن، به طوری که به سرعت پس از ورود به داستان در ذهن شکل میگیرن و موندگار میشن. 2. فضا و زمان داستانها متفاوت و کم/بی سابقه س در داستان امروز فارسی، و قدرت حیرت انگیز نویسنده در فضاسازی، باعث شده جهانی رو که چیزی ازش ندیدیم و نمیدونیم، بتونیم با تمام جزئیات پیش چشم ببینیم: از لاله زار سالهای 1320 گرفته تا جنوبِ شرکت نفت، تا نخلستان های شهرهای جنوب، تا قهوه خانه های تهران. 3. زبان داستان ها شاعرانگی و ایجاز و خصلت داستانی رو با هم داره؛ یعنی هم از خواندن کلمات و دقتی که در کنار هم چیده شدن شون استفاده شده لذت میبری، هم داستان رو میفهمی و به پیش میری. 4. دیالوگ ها مؤثر و باورپذیر و طبیعی هستن، و اصولاً یکی از نکاتی که کمک کرده به فضاسازی و شکل دادن به شخصیت ها همین دیالوگ های قوی هستن. 5. داستان ها قصه گو هستن؛ و قصه ها تازه هستن؛ و شروع و پایان منطقی دارن؛ فُرم اگرچه حضور داره، محتوا رو قربانی نکرده. 6. مهمترین ویژگی داستانها برای من لذت بخش بودن خواندن شون بود؛ یعنی واقعاً از خواندن سطرها لذت میبردم (اتفاقی که این روزها کمتر هنگام خوندن کتابها، مخصوصاً ایرانی ها، برام می افته و بیشتر از سر تکلیف اینکه کتاب رو نصفه تموم نکنم به پایان میبرم) و به خودم میگفتم یه جهانی با این همه جزئیات، با این همه دقت و ظرافت، با این همه شاعرانگی، چه حیف که در قالب داستان کوتاه محدود شده، و مثلاً اگه میشد یه فضایی مثل داستان چهارم رو در قالب یه رمان پونصد صفحه ای خوند، یا تهران «هاملت در نم نم باران» رو در قالب یه رمان طولانی ذره ذره چشید، چقدر حال میداد. نقاط ضعف: نداره...more
عنوان کتاب در درجۀ اول، و طرح جلد خیلی زیباش در درجۀ دوم من رو به خواندن ترغیب کرد.
در مقام مقایسه با بعضی معاصرهایی که خوندم (بازار خوبان، قلب نارنجی عنوان کتاب در درجۀ اول، و طرح جلد خیلی زیباش در درجۀ دوم من رو به خواندن ترغیب کرد.
در مقام مقایسه با بعضی معاصرهایی که خوندم (بازار خوبان، قلب نارنجی فرشته، طرز تهیۀ خوراک فرشته، برو ولگردی کن رفیق، ...) بسیار بالاتر بود. نویسنده رهایی قلم، و نگاه طنز و طعنه آمیز، و استفادۀ مؤثر از متافیکشن داره. ابهام برخی داستانها جالب، و ایدۀ بعضی دیگه بسیار بِکر و زیباست. تا جایی که من خوانده ام، تحت تأثیر نیست، و اگه هم هست اونقدر تونسته تأثیرش رو با رگه های مستقل فکری خودش کمرنگ کنه که خسته کننده و تکراری به نظر نرسه. در کل، شاید برای کسی که فقط برای لذت داستان خوندن میاد سراغ این کتاب، انتخاب مناسبی نباشه؛ هرچند، نمیتونم بگم کلاً پرته از این نظر. ولی قطعاً برای کسی که داستانیّت داستان براش مهمه و مینویسه و دنبال کارهای تازه، یا دست کم تلاش برای رسیدن به تازگی، است در داستان و رمان، میتونه انتخاب خوبی باشه.
پی نوشت: و خب باز هم میگم که عنوان و طرح جلدش خیلی جذاب بود برای من و نمیدونم چرا نشر چشمه از این طرح های جلد قشنگ (که یه طرح مینیمال کاریکاتورگونۀ خیلی مرتبط با متن اصلیه) رسید به این طرحهای جدیدش که مثلاً میخواد خیلی آوانگارد باشه، ولی از خلاقیت خالیه. پی نوشت دو: درس مهمی که از گودریدز گرفته م اینه که خیلی تحت تأثیر ریویوهایی که در دو خط یه اثر رو شدید زدن، یا از بس تعریف کردن که به عرش رسوندنش، قرار نگیرم. به ندرت میشه که کتابی اونقدر بد باشه، یا اونقدر خوب باشه. و خب الان دیگه فکر میکنم هر کتابی نکات خوبی هم میتونه داشته باشه. ...more
مشخصاً و واضحاً تحت تأثیر بهرام صادقی بود در بعضی داستانها. با این حال، خواندنی بود و جالب.
(یعنی چه بهتر که از جهان بِکر بهرام صادقی تأثیر گرفته باشی تمشخصاً و واضحاً تحت تأثیر بهرام صادقی بود در بعضی داستانها. با این حال، خواندنی بود و جالب.
(یعنی چه بهتر که از جهان بِکر بهرام صادقی تأثیر گرفته باشی تا از اتاقک تکراری سیاه و سفیدی که مدام هم در جهان داستان و رمان تکرار می شود)...more
به قول اخوان، «آدم خنجر نخورده شعر چون خنجر نگوید». بعضی از داستان های این مجموعه این خنجرخوردگی رو داشتن و بعضی هم نه. در مجموع، به خواندنش می ارزه، مبه قول اخوان، «آدم خنجر نخورده شعر چون خنجر نگوید». بعضی از داستان های این مجموعه این خنجرخوردگی رو داشتن و بعضی هم نه. در مجموع، به خواندنش می ارزه، مخصوصاً برای کسی که به مهاجرت فکر میکنه، که احتمالاً یعنی همۀ ما ایرانی ها....more
Loading...
