در میان یادداشت ها و طرح های ناتمامی که از خورخه لوئیس بورخس جا مانده، متنی به چشم می خورد که در مجله ی "ادبیات امروز؟وابسته به کتابخانه مرکزی بوئنوس در میان یادداشت ها و طرح های ناتمامی که از خورخه لوئیس بورخس جا مانده، متنی به چشم می خورد که در مجله ی "ادبیات امروز؟وابسته به کتابخانه مرکزی بوئنوس آیرس برای اولین بار چاپ شده است. مصحح در کمال امانت و دقت، اصل این متن را به چاپ رسانده تا هیچ شک و شبهه ای در اصالت متن باقی نگذارد. بر پیشانی نوشت یادداشت نوشته شده: "موسای دیگر" و چند کلمه ی پس از آن خط خوردگی ظریفی دارد. محققان کتابخانه ی بوئنوس آیرس با هیچ ابزار و وسیله ی ابداع شده ای در عصر حاضر نتوانستند به زیر این جوهر سیاه نفوذ کنند و پرده از راز این خط خوردگی بردارند. این لکهی سیاه چندی است برای شارحان آثار بورخس مایه ی کنجکاوی و تفحص بسیار در متون کهن و بالینی او شده. این خط خوردگی، این لکهی سیاه نفوذناپذیر، متن را به تعلیق درخوری درآورده. شک و دودلی شارحان ��ز نام موسی آنان را به چند اسم خاص اشارت داده و نهایتا به کشف اسم کتابی منجر شده که مورد توافق اکثر شارحان بوده؛ این کشف چندی است که مایه ی خوشحالی دوستداران بورخس شده: "منتهی الآمال" اثر شیخ عباس قمی، عالمی ایرانی، مدفون در شهر نجف....more
این کتاب بی ادعا و شیرین را دو سه سال پیش خوانده بودم و خیلی ازش خوشم آمده بود. پارسال دو سفر رفتیم بشاگرد تا برای بچه‌های آنجا داستان بخوانیم و تهییج این کتاب بی ادعا و شیرین را دو سه سال پیش خوانده بودم و خیلی ازش خوشم آمده بود. پارسال دو سفر رفتیم بشاگرد تا برای بچه‌های آنجا داستان بخوانیم و تهییج شان کنیم از خودشان بنویسند. دنبال داستان های ایرانی بودم در فضای محرومیت که به زندگی بچه‌های بشاگرد نزدیک باشد. در سفر اول از «قصه های مجید» برایشان داستان خواندم و در سفر دوم از این کتاب. برایشان جالب بود که چه راحت ماجراهای زندگی شان میتواند تبدیل به داستان شود....more
خیلی آبکی و سردستی بدون هیچ گونه شخصیت پردازی فقط نویسنده سعی دارد فضاهای رمانتیک بسازد که اصلا گیرا نیست متحیرم چطور این نویسنده نوبل گرفته البته که وقتخیلی آبکی و سردستی بدون هیچ گونه شخصیت پردازی فقط نویسنده سعی دارد فضاهای رمانتیک بسازد که اصلا گیرا نیست متحیرم چطور این نویسنده نوبل گرفته البته که وقتی به باب دیلن نوبل میدهند جای حیرت باقی نمیگذارند!...more
همزمان با این کتاب داشتم «جامعه باز و دشمنان آن» از کارل پوپر را هم می‌خواندم. پوپر آنجا افلاطون را متهم میکند به توتالیتر بودن و اینجا مشهود بود که اهمزمان با این کتاب داشتم «جامعه باز و دشمنان آن» از کارل پوپر را هم می‌خواندم. پوپر آنجا افلاطون را متهم میکند به توتالیتر بودن و اینجا مشهود بود که این برچسب به افلاطون میچسبد چون او معتقد به تفکیک قوا نیست و حاکم مدینه را بالاتر از قانون میداند. افلاطون دموکراسی را نمیپذیرد و آن را بدتر از الیگارشی و زمینه ساز استبداد میداند. حکومت را حق حکیمان میداند و به آموزش و پرورش بهایی فراوان میدهد. مخصوصاً موسیقی در دستگاه آموزشی او جایگاه والایی دارد و تفوق ورزش بر موسیقی (فرهنگ) را فساد آور میداند. در انتهای کتاب کویره برخی مسایل مطرح شده را جمع بندی کرده که به نظرم کمی خواسته آبروی رفته دموکراسی را برگرداند. آخرین بخش کتاب هم گزیده ای از یک رساله خواجه نصیرالدین طوسی در باب انواع مدن است که در این جایگاه خوش نشسته. با تعریف خواجه نصیر معادل مدینه های غیر فاضله تقریباً این چنین می‌شود:
از دیوید لاج جسته و گریخته مقالات ادبی خونده بودم و به کتاباش هم نگاهی انداخته بودم . این اولین کتاب (یا بهتریه بگیم کتابچه) بود که ازش خوندم به خاطر از دیوید لاج جسته و گریخته مقالات ادبی خونده بودم و به کتاباش هم نگاهی انداخته بودم . این اولین کتاب (یا بهتریه بگیم کتابچه) بود که ازش خوندم به خاطر نشستی که داریم درباره گراهام گرین. مختصر و مفید بود و البته عجیب بود که از بعضی کارهاش هیچی نگفته بود مثل عالیجناب کیشوت...more
این کتاب برای من مفید بود از جهت اطلاعات تاریخی فراوانی که از خیانتها و سوءمدیریت‌های حکام ایرانی ارائه میداد. و در مدر روز شهادت امیرکبیر چه بخوانیم؟
این کتاب برای من مفید بود از جهت اطلاعات تاریخی فراوانی که از خیانتها و سوءمدیریت‌های حکام ایرانی ارائه میداد. و در مقابل غارتگریهای دوَل غربی و چپاول حق مردم مظلوم ایران. اما نویسنده در این میان انگشت اتهام را فقط به سوی "فرهنگ عمومی" ما گرفته و مدام میگوید از ماست که بر ماست. که راست هم میگوید . اما کتاب قصد وقدرت واشکافی به وجود آمدن این فرهنگ تنبلی و گریز از تعاون را ندارد. به این جا که مرسد روضه ای میخواند و سر و ته قضیه را هم می آورد. البته من به شخصه از این کتاب توقع ریشه یابی انحطاط فرهنگ ایرانی را نداشتم. همین اندازه که 500 سال اخیر تاریخ کشور را بررسید و صفحات تاریک را بهم نشان داد از نویسنده ممنونم. در این صفحات پر اندوه فقط چند صفحه ای در سه برهه که مربوط به حضور قائم مقام فراهانی و امیرکبیر و مصدق است در نظر مولف قابل افتخار است بررسی وابستگی دول ما به دول غربی از تقاضای اوزون حسن آق قویونلو (پدربزرگ شاه اسماعیل صفوی) از دولت ونیز برای دریافت توپ و تفنگ (سلاح گرم) آغاز می‌شود. در آن زمان دولت عثمانی سلاح گرم در اختیار داشت و پیروزی عثمانی در تصرف قسطنطنیه باعث ترس ایران شده بود. در فرازهای مختلف شاهد صحنه های خفت بار حقارت ایران در برابر غرب هستیم اما خبری از اراده در حکام ایرانی نیست به جز همان سه مورد که ذکرش رفت. نویسنده ذکر میکند که پرتغالی ها 100 سال در جنوب ایران مستقر بودند و ما توان بیرون راندن آنها را نداشتیم و متالم می‌شود و به فرهنگ ما بد و بیراه میگوید اما دلیل به وجود آمدن چنین فرهنگی را بررسی نمیکند. در مجموع کتاب خوبی است و پیشنهاد میکنم بخوانید البته خالی از اغراق نسبت به این سه شخصیت هم نیست. ...more
تحلیلی مختصر و مفید از اوضاع سیاسی اجتماعی ایران در سپیده دم انقلاب اسلامی. فوکو بسیار امیدوارانه به انقلاب ایران نگاه میکند و تصریح میکند که این انقلاتحلیلی مختصر و مفید از اوضاع سیاسی اجتماعی ایران در سپیده دم انقلاب اسلامی. فوکو بسیار امیدوارانه به انقلاب ایران نگاه میکند و تصریح میکند که این انقلاب هیچ شباهتی به هیچ انقلاب دیگری در هیچ نقطه از جهان ندارد و بسیار جالب است که اعتراف میکند غربی ها نه تنها شناختی از مناسبات پیچیده قدرت، روحانیت و مردم ندارند بلکه حتی صلاحیت توصیه کردن به ایرانی ها را هم ندارند. به شخصیت امام خمینی مانند یک قدیس نگاه میکند که بیش از آنکه به فکر آسمانها باشد به فکر زمین است. دین را بازیگر اصلی عرصه تحولات ایران در انقلاب میداند و ... من چرا بگویم، کتاب کوچکی است که در عرض چند ساعت میتوانید بخوانیدش.
#میشل_فوکو در باره زلزله طبس در سال 57 و ده سال قبل از آن زلزله فردوس و ساختن شدن شهر اسلامیه، در کتاب «ایرانیها چه رویایی در سر دارند»، در همان آغاز و زیر عنون ارتش: زمین وقتی می لرزد (ص 9) می نویسد:
در حاشیه دو کویر بزرگ ایران که مرکز ایران را فرا گرفته اند زمین این روزها لرزیده است. طبس و چهل دهکده از میان رفته است. درست ده سال پیش از این، [1347] فردوس در همین ناحیه از صفحه زمین محو شد، اما روی این زمین ویران شده دو شهر، به چشم و همچشمی هم، از زمین سبز شد. انگار در ایرانِ شاه، یک مصیبت نمی تواند تنها به یک تولد نو منجر شود. یک طرف شهر دولتی است، شهر وزارت مسکن و مقامات عالیه، اما کمی آنسوتر صنعتگران و کشاورزان هم، به رغم همه برنامه ریزیهای رسمی، شهر خود را ساخته اند: با هدایت یکی از روحانیون پول جمع کرده اند، زمین را به دست خود کنده، و ساختمان ساخته اند، آبراهه ها و چاهها راه راه انداخته اند و مسجدی بنا کرده اند. از همان روز اول هم پرچم سبزی برافراشته اند. شهر جدید اسلامیه نام دارد. روبه روی حکومت و بر ضد او. هنوز ده سال نگذشته است......more
میخواستم یک ستاره بدهم اما به خاطر داستان دوم و سوم که روایت های زندگی های کارگری بود یک ستاره دیگر هم دادم. این دو داستان هستند که از درخشیدن نوری در میخواستم یک ستاره بدهم اما به خاطر داستان دوم و سوم که روایت های زندگی های کارگری بود یک ستاره دیگر هم دادم. این دو داستان هستند که از درخشیدن نوری در نهاد بشر حرف میزنند. نوری که مدام کار کردن در حال خفه کردنش است. روایت زندگی های از هم گسیخته مهاجران هم البته بد نبود و شاید لازم بود که «شکست» از ��ای تصاویر این زندگی ها بیرون بزند. داستان چهارم هم قطعا در گرفتن جایزه احمد محمود بی تاثیر نبوده. بخواهم از بیست نمره بدهم: دنیای آب: ۱۵ تونل: ۱۸ کانبرای من: ۱۷ روز یادبود: ۷ واندرلند: ۹...more
"پاسکال: "وقتی عالم انسان را خورد و نابود ساخته است باز هم انسان شریف تر از نابود کننده خویش خواهد بود زیرا می "تقریبا میشه گفت جمع بندی تاریخ تمدنه"
"پاسکال: "وقتی عالم انسان را خورد و نابود ساخته است باز هم انسان شریف تر از نابود کننده خویش خواهد بود زیرا می داند که مردنیست اما عالم از پیروزی خود غافل است " تاریخ تابع زمین شناسی است. هر روز در جایی دریا به روی خاک می غلتد یا زمین در دریا پیشروی میکند. شهرها در زیراب ناپدید میشوند و کلیساهای زیر آب رفته ناقوس اندوهبار خود را به صدا در می آورند."
"تاریخ پاره ای از زیست شناسی است. گاهی هنگام تنها قدم زدن در جنگلی در روز گرم تابستانی جنبش صدها جانور را میبینیم و میشنویم که پرواز می کنند و در زیرزمین پنهان می شوند. با نزدیک شدن ما جانوران وحشت زده می گریزند پرندگان پریشان می گردند ماهیها در آبگیرها پراکنده می شود ناگهان درمییابیم که ما در این سیاره بیطرف به چه اقلیت خطرناکی تعلق داریم."
"ملتها تنها در نتیجه اختلاط خونهای گوناگون فاسد میشوند."
" در میان طبقات اجتماعی هم طبیعت انسان تغییر پذیر نیست. در مجموع فقیر هم صاحب همان انگیزههایی ست که ثروتمند دارد. تنها امکان یا مهارتش برای عملی ساختن آنها کمتر است. شورشیان هنگام پیروزی همان شیوه های را به کار می بندند که خود همواره عمل به آنها را از جانب قدرتها محکوم می ساختند"...more
January 20, 2018 – page 133 70.74% "در سراسر نظریه کیهان شناسی افلاطون دو نکته اساسی هست: یکی اینکه جهان ازلی و ابدی نیست بلکه آفریده صانع است دیگر آنکJanuary 20, 2018 – page 133 70.74% "در سراسر نظریه کیهان شناسی افلاطون دو نکته اساسی هست: یکی اینکه جهان ازلی و ابدی نیست بلکه آفریده صانع است دیگر آنکه جهان مخلوق علت نابینا و بی خرد نیست بلکه ناشی از علتی خردمند و دانا است" January 15, 2018 – page 115 61.17% "روش تحقیق مبتنی بر مفروضات بیراهه ای بیش نیست. اگر آدمی بخواهد در خود هستی بنگرد بیم آن است که نیروی بینایی را از دست بدهد. چنانکه چشم اگر به خورشید بنگرد نابینا می شود. پس چاره ندارد جز آنکه به مفهوم ها پناه ببرد و درباره ی ذات و ماهیت اشیا به یاری آنها تحقیق کنند" January 12, 2018 – page 96 51.06% "آنجا که اندیشه ایده (مُثُل) به صورت نظریه ثابتی در میآید و در نتیجه سبب بروز مسائل لاینحلی می گردد افلاطون خود به انتقاد می پردازد و مثلا می پرسد: آیا فقط چیزهای خوب دارای ایده اند یا چیز های بعد نیز ایده ای دارند؟ ارتباط ایده ها با یکدیگر چگونه است؟ ایده ها چگونه هم هستند و هم نیستند؟" January 10, 2018 – page 75 39.89% "افلاطون فرق خطابه های دراز را با گفت و گویی که با جمله های کوتاه صورت میگیرد و خطابه های سیاسی را با گفتگوهای واقعی مطرح میکنند: عیب خطابههای دراز این است که شنونده سخنانی را که گفته شد از یاد میبرد و سخنگو از پاسخ سوالی که مطرح است شانه خالی میکنند" January 6, 2018 – page 59 31.38% "گوته: افلاطون در روش خود همهء موضوعات تفکر را از میان برمیدارد." January 5, 2018 – page 46 24.47% "فضیلت را از چه کسی میتوان آموخت؟ آموزگار هنر سیاست کیست؟ به عبارت دیگر در مهمترین امور کدام کس استاد و صاحبنظر است؟ بسیاری از فضایل بیگمان آموختنی هستند ولی اینکه مردان بزرگ که در فضیلت کشورداری سرآمد اقران بوده اند نتوانستند فضیلت خو�� را به فرزندان خویش بیاموزند و اینکه شهروندان خردمند نمیتوانند فضیلت خود را به دیگران منتقل سازند دلیلی ست بر اینکه آموختن آموختن مهمترین فضایل امکان پذیر نیست" January 5, 2018 – page 46 24.47% "سوفیست ها ادعا میکنند که میتوانند فضیلت را به دیگران بیاموزند خاصه فضیلت سیاسی را. میخواهند یاد بدهند که آدمی چگونه می تواند موفق شود و قدرت را به دست آورد ولی سقراط به عکس آنان می گویند برای انجام هر کار خواهد کشاورزی باشد یا ناخودای کفشگری یا درودگری کسانی را انتخاب میکنیم که در آن کار صاحبنظران و اگر کسی بخواهد فنی را بیاموزد مرا به نزد استادان آن فنی میفرستیم � تربیت کیست فضیلت را از کی میتوان آموخت آموزگار" ...more
دیوید لاج: جهان داستانی گراهام گرین بیش از آنکه آماده انقلاب باشدآمادهء اضمحلال است.
1. شاید بتوان جهان داستانی گراهام گرین را به دو شق تقسیم کرد: (جان دیوید لاج: جهان داستانی گراهام گرین بیش از آنکه آماده انقلاب باشدآمادهء اضمحلال است.
1. شاید بتوان جهان داستانی گراهام گرین را به دو شق تقسیم کرد: (جان کلام، عالیجناب کیشوت، قدرت و جلال) داستانهایی که به طور ویژه و مستقیم با مسئله دین و رستگاری درگیر هستند داستانهایی که شکل و شمایل پلیسی - سیاسی دارند و به مسائل اجتماعی میپردازند (مامور معتمد، مامور ما در هاوانا، سایهء گریزان)
رمان سایه گریزان متعلق به شق دوم است. به همین خاطر با اثری کاملا نمایشی روبرو هستیم که اندیشه های شخصیت ها چندان عمقی نمی یابد و این اندیشه ها اصلا مستقیم بیان نمیشوند. کنش های فیزیکی و ستیز و گریز پررنگ است و تفنگ چخوف چندین بار شلیک میکند! با این همه چیزی که مایهء این کشمکش های بین فردی می‌شود مسئلهء بسیار مهمی است: قتل یک شخصیت صلح طلب! راون، شخصیت اصلی رمان در اولین صحنه این پیرمرد صلح طلب سوسیالیست را میکشد (گرین در عالیجناب کیشوت هم نشان میدهد به سوسیالیسم برای بهبود اوضاع جهان کم و بیش خوش بین است) بدون این که شناختی از او داشته باشد. گریز او از همین لحظه آغاز می‌شود و او که کودکی ناخوشایندی در دارالتادیب گذرانده حالا تبدیل به سایهء گریزان از دست جامعه و پلیس می‌شود.
2. مثل رمان های مامور معتمد و جان کلام اینجا هم پای عشق در میان است. عشق ممنوع یک قاتل جامعه گریز به دخترکی سبکسر که از قضا نامزدش پلیس است: ماتر، همان پلیسی که راون را تعقیب میکند. این گونه روابط برساخته را ظاهرا باید به عنوان قواعد ژانر پلیسی پذیرفت. همانگونه که متعجب نمیشویم وقتی در همان قطاری که هرکول پوآرو از بغداد به سمت اروپا میرود یک قتل دسته جمعی رخ میدهد.
3.نقد اصحاب کلیسا و متدینین رسمی، نقد اشرافی گری انگلیسی مآب و نقد سرمایه داری از مهم ترین موتیف های این اثر هستند که بعضا در آثار دیگر گرین هم مشهودند....more
الحمدلله که توانستم از طریق این کتاب صوتی با این کتاب ارزشمند آشنا بشم. بسیار گنجینهء ارزشمندی است. من زیاد با ادبیات دینی آشنا نیستم ولی با چنین مجموعهالحمدلله که توانستم از طریق این کتاب صوتی با این کتاب ارزشمند آشنا بشم. بسیار گنجینهء ارزشمندی است. من زیاد با ادبیات دینی آشنا نیستم ولی با چنین مجموعه ای اصلا برخورد نکرده بودم. جنبه های مختلف قیام امام حسین را بر اساس مولفه های ادبیات عرفانی اعم از رابطه مرید و مراد و قواعد مستی و ... روایت کرده...more
مجید اسطیری در این نشست در مورد رمان «سنگی که نیفتاد»گفت: این اثر با توجه به احادیثی که در آن مصداق پیدا می کنند، در درجه اول رمختصری از جلسه آبان 96:
مجید اسطیری در این نشست در مورد رمان «سنگی که نیفتاد»گفت: این اثر با توجه به احادیثی که در آن مصداق پیدا می کنند، در درجه اول رمان دینی است و اندیشه را درگیر می کند. اما چون مسئله عشق در آن پررنگ است من از منظر رمان عاشقانه با آن برخورد میکنم و میگویم در این اثر عشق به شکلی تصویر می‌شود که میتوانیم آن را "عشق افلاطونی" بنامیم. مولفههای عشق در این رمان با آنچه در رساله "ضیافت" افلاطون مطرح می‌شود شباهت زیادی دارد. این نویسنده و منتقد در ادامه افزود: رمان آقای رکنی یکی از کلیشه های رمان عاشقانه را کنار گذاشته و آن شرح سوز و گداز برای وصل است. اما یکی از کلیشه ها هنوز در متن هست و آن نادیده گرفتن عیوب معشوق است. اما در واقع هیچ انسانی حتی معشوق خالی از ضعف نیست. این کلیشه از نظر من در این رمان نشکسته است و بدون هیچ تغییری دوباره بازسازی شده است. من بر اساس تالیفات "آلن دوباتن" درباره عشق و مخصوصا مقاله "رمان عاشقانه راهی مطمئن برای نابود کردن عشق است" معتقدم اگر این کلیشه هم میشکست اثر خیلی موفق تر میبود.
نویسنده مجموعه داستان «تِخران» افزود: در تصویر مرکزی این رمان که نام اثر هم از آن گرفته شده راوی سنگی را روی صندوق عقب ماشینش قرار میدهد و به خدا میگوید اگر واقعا وجود داری این سنگ را روی زمین بینداز. او خودش را در موقعیت حضرت ابراهیم (ع) که چهار پرنده را کشت و بر روی چهار کوه قرار داد تا زنده شدن آنها را ببیند تصور میکند. در حالی که این موقعیت چندان دارای قرینه با موقعیت ابراهیم (ع) نیست. بلکه به موقعیت حضرت عیسی مسیح (ع) شبیه تر است. وقتی که به روایت انجیل مارکوس ابلیس عیسی را بر بالای معبدی میبرد و میگوید اگر تو پسر خدا هستی خود را به زیر افکن، خدا تو را نجات میدهد. و انجیل میگوید "هرگز خداوند خدای خود را امتحان نکن." همچنین مثنوی مولوی حکایتی بسیار نزدیک به این صحنه را درباره وارد شدن یک یهودی بر امیرالمومنین علی ع روایت میکند. آن یهودی از امیرالمومنین میخواهد اگر به خدای خود اعتماد دارد خود را از بلندی پایین بیندازد و امام با دلایلی که مولوی خیلی در بین آنها زبردستانه عمل کرده جواب او را میدهد و درخواستش را رد میکند.
اسطیری در جمع بندی نقد خود بر رمان «سنگی که نیفتاد» گفت: در مجموع از لحاظ ساختار، پیرنگ رمان باز است. وقایع، کیفیت برساخته نداشته و در عین حال پیوند محکمی به هم ندارند. تا حدی که حتی امکان جا به جایی آنها نیز وجود دارد. به عنوان نمونه مرگ مانینا و سفر به عیش آباد قابل جا به جاییست.
یک رمان فوق العاده خواندنی برای هر کس که پدر می‌شود. امروز همسرم تماس گرفت و با ذوق گفت که مژده بده دندان دخترمان دارد درمی‌اید! و من الآن که کتاب را تمیک رمان فوق العاده خواندنی برای هر کس که پدر می‌شود. امروز همسرم تماس گرفت و با ذوق گفت که مژده بده دندان دخترمان دارد درمی‌اید! و من الآن که کتاب را تمام کردم به این فکر میکنم که بزرگ کردن یک دختر چقدر سخت است! پدر خوبی بودن چقدر سخت است!! این کتاب در آخرین سطرش به صورت هر کس که دختری دارد سیلی میزند و به صورت جامعهای که به دخترانش احترام نمیگذارد سیلی میزند.
نویسندگانی که برای نوجوانان داستان مینویسند میگویند کارشان سختتر از نویسندگانی است که مخاطبان بزرگسال دارند. چون نوجوانها کم حوصلهترند و اگر کتاب جذبشان نکند فوری آن را کنار میگذارند. بیرودربایستی فقط میخواهند چیزی بخوانند که ازش خوششان بیاید. دنبال افزودن معلوماتشان نیستند و مثل کتابخوانهای حرفهای به قصد غرقه شدن در دنیایی که با تلاش ذهنی خودشان باید بسازند رمان نمیخوانند. گذشته از این حریف قدرتمندی مثل بازیهای کامپیوتری برای رمانهای نوجوان وجود دارد. با این مقدمه میتوانید تصور کنید نوشتن رمان نوجوان آن هم با یک موضوع تاریخی که از قضا واقعهای تلخ است چه اندازه میتواند برای نویسنده دشوار باشد. اما حمیدرضا شاه‌آبادی که در آثارش همیشه بسیار به سراغ مایههای تاریخی میرود، در رمان "لالایی برای دختر مُرده" به خوبی از پس این کار برآمده و رمانی نوشته که بعید است نوجوانی (مخصوصا دخترها) از آن خوششان نیاید. حکایت فروخته شدن تعداد زیادی از دختران قوچان در سحرگاه انقلاب مشروطه حکایتی تلخ و شرمآور است که بر اساس شواهد اگرچه در زمانهء خودش نقل آن بسیار فراگیر بوده و مایهء برانگیختن احساسات ملی و اعتراضات اجتماعی شده اما به مرور زمان در میان حوادث تاریخی عهد مشروطیت به دست فراموشی سپردهشده و چنان تلقی شده که تاثیر مهمی بر شکل دادن وقایع سیاسی اجتماعی نداشته. دکتر افسانه نجمآبادی در کتاب ارزشمند "حکایت دختران قوچان" در باب نشست غبار فراموشی بر این ماجرا مینویسد: "علیرغم اهمیت این داستان در آن سالها، در تاریخنگاریهای بعدی انقلاب مشروطه "حکایت دختران قوچان" از یاد رفته، و رویدادهایی چون چوب خوردن سه تاجر قند بازار تهران و ... به عنوان وقایعی که آغازگر این انقلاب بود به یادها ماندهاست." لالایی برای دختر مرده چند راوی و چند فضای متفاوت دارد که همگی در ماجرای دو دختر دبیرستانی به هم میرسند. راوی اصلی رمان که داستان با روایت او آغاز می‌شود و به انجام میرسد نویسندهای است که به طور اتفاقی در تاریخ به ماجرای فروخته شدن تعداد زیادی از دختران قوچانی به ترکمانها برخورده و تصمیم گرفته کتابی دربارهء این ماجرا بنویسد و این واقعهء تاریخی در حال فراموشی را یادآوری کند. با این که در طول رمان چندان اشارهای به انگیزه آقای نویسنده نمیشود (شاید به خاطر اقتضائات رمان نوجوان) اما در زیر لایهء متن و علی الخصوص با پایان بندی درخشان رمان میتوان انگیزه نویسنده را این طور حدس زد: یادآوری دوران تلخ عدم امنیت سیاسی و اجتماعی و تذکر دادن آن به نسل نوجوان امروز که دستهای حافظ امنیت و عدالت را نمیبیند و وجود این دو موهبت را امری کاملا بدیهی میپندارد. از طرف دیگر نویسنده در فراز پایانی ما را در جستجوی زهره و مینا به اقامتگاه دختران فراری میبرد تا از دختری که مدام سراغ پدرش را میگیرد ناغافل سیلی جانانهای بخوریم و بشنویم: "ببین خوبه؟ خودت خوشت میآد؟ چرا میزدی سیاه و کبودم میکردی؟" و به این ترتیب آن عدالت و امنیت سیاسی و اجتماعی این بار جنبهء اخلاقی و خانوادگی پیدا کند و تذکری باشد برای مخاطبان بزرگسال. دو راوی نوجوان این رمان زهره و مینا هستند که آنها هم به خاطر شغل پدر مینا با کتاب "خاطرات میرزا جعفرخان منشی باشی از ماجرای فروخته شدن دختران قوچان" برخورد کردهاند. البته هر دو کتابخوان هستند. زهره اهل کتابهای فهیمه رحیمی است اما مینا که پدرش ناشر است کتابهای حسابیتر میخواند. رابطهء دوستانهء آنها با رد و بدل کردن رمانها شکل گرفته تا این که ماجرای کتاب میرزا جعفرخان منشی باشی پیش میآید و زهره و مینا تجربهای عجیب، اندکی ترسناک و بسیار درگیرکننده را پشت سر میگذارند. شخصیت این دو دختر به خوبی ساخته و پرداخته شدهاست. حمیدرضا شاه‌آبادی به خوبی توانسته برای درگیر شدن دو دختر کتابخوان امروزی با ماجرایی که دخترکان خطهای دیگر از کشور، در دورهء مشروطه پشت سر گذاشتهاند طرح و توطئهای منطقی فراهم کند. راوی دیگر این ماجرا هم خود میرزا جعفرخان منشی است که برای تهیهء گزارش این واقعه دردناک به قوچان سفر کرده و هیچ گاه بازنگشته اما به لطف تحقیقات آقای نویسنده ما برگهایی از دفتر خاطراتش را میخوانیم که الحق بسیار دردناک و تذکر دهنده هستند. علی الظاهر شاه‌آبادی به این شکل روایت پازل گونه تعلق خاطری دارد چرا که رمان دیگر وی "کافه خیابان گوته" نیز به همین شیوه روایت می‌شود. "لالایی برای دختر مُرده" با شکل روایت چند تکهش برای دختران دبیرستانی ما که مثل زهره و مینا اهل کتاب خواندن باشند و بخواهند از سطح کتابهای عامهپسند عبور کنند، فوقالعاده خواندنی است. ...more
شاید هفده یا هجده سال پیش بود که یک داستان کوتاه خیلی خوب از خانم عچرشاوی در سروش نوجوان خوندم. اون موقع خودم دبیرستانی بودم اما داستان خوب هیچ وقت ازشاید هفده یا هجده سال پیش بود که یک داستان کوتاه خیلی خوب از خانم عچرشاوی در سروش نوجوان خوندم. اون موقع خودم دبیرستانی بودم اما داستان خوب هیچ وقت از ذهن آدم نمیره. بالاخره دیروز از طریق یک نویسنده خوزستانی موفق شدم تلگرامی با ایشون صحبت کنم و از قضا همون دیروز گذرم افتاد انقلاب و این رمان ایشون را خریدم....more
حرف زیادی در موردش ندارم. به هر حال کتابی بود که باید میخوندم. نکته جالبی که برام وجود داشت و چندان در یادداشت های دیگه ندیدم این بود که این اثر اگر چهحرف زیادی در موردش ندارم. به هر حال کتابی بود که باید میخوندم. نکته جالبی که برام وجود داشت و چندان در یادداشت های دیگه ندیدم این بود که این اثر اگر چه خیلی گرته برداری از شاهنامه داره اما بر خلاف شاهنامه خیلی از نبردها در داخل شهرها اتفاق می افته. خی یه علتش اینه که صحنه های نبرد مربوط به لشکرکشی نمیشه و فقط مربوط به نبرد پهلوانان به عنوان نمایندگان ایران و ازبک هست. اما میشه این مسئله رو مربوط به اهمیت یافتن زندگی شهری نسبت به دوران های پیش از اون دونست و اهمیت این نکته که صفویان میخواستن محیط شهر ها رو امن و امان نشون بدن و این خودش یه نوعی قدرت نمایی بوده. عامیانه بودن داستان رو هرگز نباید فراموش کرد و وقتی این مسئله یادمون باشه خیلی توقعمون میاد پایین تر مثلا این که هر وقت قراره یه پهلوانی لباس رزم بپوشه فقط از همین جمله استفاده میشه: غرق آهن و پولاد شد! و هیچ خلاقیتی در ارائه توصیف ها و مضامین در کار نیست. به هر حال چون همزمان دارم کتاب جامعه شناسی نخبه کشی رو هم میخونم جالبه که در دوره ای که اروپا داره تحولات عظیمی پیدا میکنه ما چطور درگیر مسائل کوچک تر و همسایگان شرقی خودمون یعنی هند بودیم و در داستان مهم ترین ماموریت حسین کرد بعد از هنرنماییش در دفع نفوذ و خرابکاری پهلوانان ازبک، اعزام شدن به هند برای گرفتن باج و خراج هفت ساله س. شاه عباس هم به عنوان فردی زیرک تصویر شده که چندین بار برای سرکشی به اوضاع لباس درویشانه میپوشه به میون اجتماع میره ...more
Loading...
