Przejdź do zawartości

Xeronemataceae

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Xeronemataceae
Ilustracja
Xeronema callistemon
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

Xeronemataceae

Nazwa systematyczna
Xeronemataceae M.W. Chase, Rudall & M.F.Fay
Kew Bull. 55: 869. 27 Dec 2000[3]
Typ nomenklatoryczny

Xeronema Brongn. & Gris (1865)[3]

Zasięg
Mapa zasięgu

Xeronemataceaemonotypowa rodzina roślin jednoliściennych z rzędu szparagowców (Asparagales) z jednym rodzajem Xeronema Brongn. & Gris (1865). Do rodzaju należą tylko dwa gatunki – Xeronema callistemon występujący na wysepkach Poor Knights oraz Taranga (Hen and Chicken Islands) przy brzegach nowozelandzkiej Wyspy Północnej oraz Xeronema moorei rosnący na Nowej Kaledonii. Rośliny te tworzą okazałe kępy. Liczne, duże i jaskrawe kwiaty zebrane są w gęste kwiatostany (kłosy) wyrastające na długich pędach[2].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Byliny tworzące okazałe, gęste kępy wiecznie zielonych liści wyrastających z krótkich i wyprostowanych kłączy okrytych tuniką z włóknisto postrzępionych dawnych liści[4][5][4].
Liście
Odziomkowe, skrętoległe i ustawione w dwóch rzędach. Blaszka z pochwiastą nasadą i mieczowatą blaszką jest prosto wzniesiona[4].
Kwiaty
Zebrane w gęsty, kłosokształtny kwiatostan rozwijający się na szczycie pędu kwiatowego. Sam kwiatostan rośnie poziomo, podczas gdy kwiaty w jego obrębie zwrócone są ku górze. Kwiaty są obupłciowe, promieniste, wsparte przysadkami. Okwiat składa się z wolnych listków barwy czerwonej, ustawionych w dwóch okółkach. Początkowo rosną one ku górze, następnie odwijają się w dół i zachowują do czasu dojrzenia owoców. Pręcików jest sześć i są one dłuższe od listków okwiatu. Podobnie jak okwiat są trwałe. Zalążnia jest górna i trójkomorowa, zwieńczona walcowatą szyjką, na końcu z pojedynczym, wąskim znamieniem[5][4].
Owoce
Torebki pękające trzema klapkami w górnej części. Nasiona są czarne[5][4].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja i podział rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z kladów w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych. Pozycję filogenetyczną rodziny w obrębie rzędu przedstawia poniższy kladogram[2].

W przeszłości rodzaj Xeronema umieszczany był w złotogłowowatych Asphodelaceae lub w liliowcowatych Hemerocallidaceae (obecnie podrodzina w złotogłowowatych). Analizy molekularne wykazały, że takson ten jest siostrzany dla grupy obejmującej złotogłowowate wraz z amarylkowatymi Amaryllidaceae i szparagowatymi Asparagaceae[4].


Orchidaceae storczykowate





Boryaceae




Blandfordiaceae




Lanariaceae




Asteliaceae asteliowate



Hypoxidaceae przyklękowate









Ixioliriaceae



Tecophilaeaceae





Doryanthaceae




Iridaceae kosaćcowate




Xeronemataceae




Asphodelaceae złotogłowowate




Amaryllidaceae amarylkowate



Asparagaceae szparagowate










Podział rodziny[6]
  • rodzaj: Xeronema Brongn. & Gris, Bull. Soc. Bot. France 11: 316 (1864)
    • gatunek: Xeronema callistemon W.R.B.Oliv., Trans. & Proc. New Zealand Inst. 56: 1 (1926) - na wyspach Nowej Zelandii
    • gatunek: Xeronema moorei Brongn. & Gris, Bull. Soc. Bot. France 11: 317 (1864) – na Nowej Kaledonii

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  2. a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  3. a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – B. PlantSystematics.org. [dostęp 2010-11-24]. (ang.).
  4. a b c d e f Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 167-168. ISBN 978-1-84246-634-6.
  5. a b c Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 407. ISBN 1-55407-206-9.
  6. World Checklist of Selected Plant Families. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2010-11-24].