Owoc: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 16:32, 1 cze 2015

Owoc (łac. fructus) − w znaczeniu botanicznym występujący u okrytozalążkowych organ powstający z zalążni słupka, zawierający w swym wnętrzu nasiona, osłaniający je i ułatwiający rozsiewanie^[1].

Gdy w jednym kwiecie występuje większa liczba słupków wolnych, wtedy powstające z nich owoce tworzą owoc zbiorowy na wspólnym dnie kwiatowym (malina, truskawka). Natomiast z kilku kwiatów zebranych w skupiony kwiatostan powstają owocostany^[1] (morwa, kłębek buraka, figowiec, ananas).

Typowo wykształcony owoc składa się z owocni (perykarpu) i z nasion. Budowa owoców służy usprawnieniu różnych metod rozsiewania. Owoce mięsiste mogą być roznoszone przez zwierzęta, dla których stanowią pokarm (zoochoria), owoce suche rozprzestrzeniane są m.in. przez wiatr (anemochoria), wodę (hydrochoria) lub zwierzęta^[2].

Budowa

Owocnia (perykarp) - powstaje ze ściany zalążni słupka, jest zbudowana z trzech warstw:
- egzokarp - warstwa zewnętrzna, okrywająca owoc,
- mezokarp - warstwa środkowa, może być soczysta (zbudowana z miękiszu), jak u pestkowca albo sucha i twarda jak w strąkach,
- endokarp - warstwa wewnętrzna, tworząca ściany komory nasiennej. Może być błoniasta i cienka jak w strąkach grochu, grubsza i skórzasta jak w jabłku lub zdrewniała w pestce śliwy^[2].
Nasiona - powstają w wyniku rozwoju zapłodnionych zalążków.

Podział

Przykłady owoców suchych. Górny rząd od lewej: torebka maku (*Papaver*), orzechy leszczyny (*Corylus*), orzechy (żołędzie) dębu (*Quercus*), dolny rząd od lewej: strąk, owocostan wieloniełupkowy platana, nasiona kasztanowca (*Aesculus*) powstające w torebce.

Owoce mogą być pojedyncze (wówczas powstają z jednej zalążni) i złożone (owocostan) lub też zbiorowe (wtedy powstają z kilku słupków wolnych (apokarpicznie).

Ze względu na ekologię i morfologię, owoce dzieli się na suche i soczyste:

Owoce suche:
- pękające - są one wielonasienne i mają suche owocnie, które otwierają się po dojrzeniu i rozsiewają nasiona:
  - mieszek - zebrane jako owoce zbiorowe tworzą wielomieszki,
  - strąk,
  - łuszczyna,
  - łuszczynka,
  - torebka,
- niepękające - są zazwyczaj jednonasienne, nasiona tych owoców pozostają zamknięte w całej owocni lub jej części,
  - niełupka,
  - ziarniak,
  - orzech (np. żołędzie) i orzeszek (np. kłębki buraka)
  - skrzydlak
  - rozłupnia rozpadająca się na rozłupki
  - rozpadające się na jednonasienne niełupki - np. strąk przewęzisty seradeli lub łuszczyna przewęzista łopuchy
Owoce soczyste (mięsiste):
owoc zbiorowy
owocostan (owoc złożony)^[2]

Zobacz też

↑ ^a ^b Lesław Przywara: Owoc. W: Encyklopedia biologiczna. Tom VIII. Zdzisława Otałęga (red. nacz.). Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 1999, s. 30-33.
↑ ^a ^b ^c Janina Jasnowska, Mieczysław Jasnowski, Jan Radomski, Stefan Friedrich, Wojciech W. A. Kowalski: Botanika. Szczecin: Wyd. Brasika, 1999, s. 222-224.

[Przywara-1] Lesław Przywara: Owoc. W: Encyklopedia biologiczna. Tom VIII. Zdzisława Otałęga (red. nacz.). Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 1999, s. 30-33.

[Jasnowska-2] Janina Jasnowska, Mieczysław Jasnowski, Jan Radomski, Stefan Friedrich, Wojciech W. A. Kowalski: Botanika. Szczecin: Wyd. Brasika, 1999, s. 222-224.

[1]

@@ Linia 15: / Linia 15: @@
 * [[Nasiono|Nasiona]] - powstają w wyniku rozwoju zapłodnionych [[zalążek|zalążków]].
-== POdział ==
+==  ==
 [[Plik:Owocesuche.JPG|350px|thumb|Przykłady owoców suchych. Górny rząd od lewej: torebka [[mak]]u (''Papaver''), orzechy [[leszczyna|leszczyny]] (''Corylus''), orzechy (żołędzie) [[dąb|dębu]] (''Quercus''), dolny rząd od lewej: [[strąk]], owocostan wieloniełupkowy [[platan]]a, nasiona [[kasztanowiec|kasztanowca]] (''Aesculus'') powstające w [[torebka (botanika)|torebce]].]]
 Owoce mogą być pojedyncze (wówczas powstają z jednej zalążni) i złożone ([[owocostan]]) lub też [[owoc zbiorowy|zbiorowe]] (wtedy powstają z kilku słupków wolnych ([[apokarpia|apokarpicznie]]).
@@ Linia 41: / Linia 41: @@
 * [[owoc zbiorowy]]
 * [[owocostan]] (owoc złożony)<ref name=Jasnowska/>
 == Zobacz też ==
 {{commonscat|Fruit}}