Krasnodar

miasto w Rosji

Krasnodar (ros. Краснодар), do 1920 Jekaterynodar (ros. Екатеринодар, Jekatierinodar, dosłownie „dar Katarzyny”) – miasto w europejskiej części Rosji, położone nad rzeką Kubań, około 100 km od Morza Azowskiego i Morza Czarnego, siedziba administracyjna Kraju Krasnodarskiego. W 2021 roku liczyło 1 099 344 mieszkańców[1]. Miasto jest głównym ośrodkiem przemysłowym i kulturalnym, a także węzłem komunikacyjnym regionu kubańskiego[2].

Krasnodar
Краснодар
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja

Kraj

 Krasnodarski

Mer

Jewgienij Naumow

Powierzchnia

294,908 km²

Wysokość

25–30 m n.p.m.

Populacja
• liczba ludności


1 138 654
(1 stycznia 2024)

Nr kierunkowy

(+7) 861

Kod pocztowy

350000–350921

Położenie na mapie Kraju Krasnodarskiego
Mapa konturowa Kraju Krasnodarskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Krasnodar”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Krasnodar”
Ziemia45°02′N 38°59′E/45,033333 38,983333
Strona internetowa

Klimat

edytuj

Krasnodar leży w strefie klimatu umiarkowanego. Zimy są łagodne z niestabilną pokrywą śnieżną: średnia temperatura stycznia, najchłodniejszego miesiąca w roku, wynosi 0,6 °C. Lata są gorące ze średnią temperaturą lipca 24,1 °C. Miasto otrzymuje 735 mm opadów rocznie.

Historia

edytuj
 
Jekaterynodar na początku XX w.

Miejscowość Jekaterynodar (nazwa na cześć carycy Katarzyny) została założona w 1793 roku przez kozaków (byłych zaporoskich[2]) sprowadzonych na rozkaz carycy Katarzyny dla obrony południowych granic Rosji. Kozacy zasiedlili cały Kubań, brali udział w opanowywaniu rejonu Kaukazu. W 1794 roku ukończono budowę twierdzy, która stanowiła centrum Kozackiego Wojska Czarnomorskiego. W 1860 roku Jekaterynodar ustanowiono siedzibą administracyjną obwodu kubańskiego, a w 1867 roku nadano mu prawa miejskie. Pod koniec XIX wieku do miasta doprowadzono linię kolejową łączącą z Noworosyjskiem i Tichorieckiem, co przyczyniło się do wzrostu znaczenia Jekaterynodaru jako węzła transportowego i ośrodka handlowo-przemysłowego. Na początku XX wieku wybudowano liczne zakłady przemysłowe, m.in. zakłady obróbki metali, rafinerie i odlewnię żeliwa. W czasie rosyjskiej wojny domowej w rejonie miasta toczono zacięte walki, podczas nieudanej próby odebrania miasta czerwonym w kwietniu 1918 r. zginął gen. Ławr Korniłow[3]. W latach 1918–1920 miasto było stolicą Kubańskiej Republiki Ludowej. W 1920 roku postanowieniem Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych RFSRR Jekaterynodar przemianowano na Krasnodar. Od 1937 roku miasto jest stolicą Kraju Krasnodarskiego[2].

Od sierpnia 1942 do lutego 1943 miasto było okupowane przez Niemców. Wielu Kozaków Kubańskich walczyło po ich stronie, część mieszkańców miasta kolaborowała z okupantem. Z tego powodu po wyzwoleniu przez Armię Czerwoną miały tu miejsce procesy oskarżonych o zbrodnie wojenne. Osiem osób powieszono publicznie na centralnym placu Krasnodaru.

Gospodarka

edytuj

Głównymi gałęziami przemysłu w Krasnodarze są przemysł maszynowy i metalowy (zakłady produkcji ciągników i maszyn rolniczych, narzędzi, przyrządów pomiarowych, urządzeń gazowych, przyrządów medycznych, baterii słonecznych i akumulatorów). Ponadto działają w mieście zakłady przemysłu rafineryjnego, chemicznego (tworzywa sztuczne, wyroby gumowe), materiałów budowlanych, włókienniczego, odzieżowego, skórzanego, spożywczego, papierniczego, drzewnego (meblarskie) i ceramicznego (porcelana i fajans)[2].

Transport

edytuj
 
Stacja kolejowa Krasnodar-1

Administracja

edytuj

Miasto posiada status administracyjnego i politycznego centrum Kraju Krasnodarskiego. Najwyższym organem rządzącym jest Duma Krasnodaru.

Miasto podzielone jest na cztery rejony administracyjne: Zapadnyj (199,5 tys. mieszkańców w 2021 roku), Karasunskij (306,1 tys.), Prikubanskij (404,9 tys.) i Centralnyj (188,8 tys.)[1].

Miasto jest ważnym ośrodkiem naukowo-badawczym z licznymi instytucjami naukowo-badawczymi (m.in. w dziedzinie poszukiwania ropy i gazu, produkcji i rafinacji ropy naftowej oraz gazu, jak również technologii ciągników i maszyn rolniczych oraz przemysłu spożywczego) oraz szkołami wyższymi (Kubański Uniwersytet Państwowy, Kubański Uniwersytet Rolniczy, Kubański Uniwersytet Technologiczny, Innowacyjny Uniwersytet Przedsiębiorczości, Kubański Uniwersytet Medyczny, Krasnodarski Uniwersytet Kultury i Sztuki, Kubański Uniwersytet Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki, Krasnodarska Wyższa Szkoła Lotnictwa Wojskowego i inne)[2].

W mieście znajduje się filia Armawirskiej Państwowej Akademii Pedagogicznej[4].

Kultura

edytuj
 
Filharmonia

W mieście działają liczne instytucje kultury, m.in. teatry (dramatyczny, operetkowy, lalek), filharmonia, cyrk, muzeum historyczno-archeologiczny oraz muzeum sztuki. Do najważniejszych zabytków zaliczają się liczne budynki z przełomu XIX i XX wieku, m.in.: sobór św. Katarzyny, kamienica „Zielony Dom”, budynek poczty, budynek Sbierbanku, budynek muzeum sztuki[2].

Jako kulturowe i rozrywkowe centrum regionu Krasnodar posiada liczne pomniki: kompleks poświęcony pamięci bohaterów rewolucji październikowej i II wojny światowej, pomnik-figura Matki-Ojczyzny, płaczącej po poległych żołnierzach; Czasza Wiecznego Ognia, płonącego w dzień i noc ku pamięci ofiar II wojny światowej, architektoniczna kompozycja „Aurora” – potężna kilkunastometrowa figura kobiety w mundurze żołnierskim.

Religia

edytuj

Krasnodar jest siedzibą eparchii jekaterynodarskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego[5]. Katedrą eparchii jest sobór św. Katarzyny w Krasnodarze[6]. Statusu soboru posiada w mieście jeszcze sobór św. Aleksandra Newskiego, wzniesiony jako główna świątynia Kozaków kubańskich[7].

 
Stadion FK Krasnodar

Miasta partnerskie

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более. Федеральная служба государственной статистики. [dostęp 2023-02-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-01)]. (ros.).
  2. a b c d e f КРАСНОДАР. Энциклопедический словарь. [dostęp 2013-06-13]. (ros.).
  3. J. Smele, The „Russian” Civil Wars 1916-1926. Ten Years That Shook the World, Hurst&Company, London 2016, ISBN 978-1-84904-721-0, s. 57.
  4. федеральное государственное бюджетное образовательное учреждение высшего профессионального образования „Армавирская государственная педагогическая академия”. [w:] Федеральный портал «Российское образование» [on-line]. ФГАУ ГНИИ ИТТ «Информика» www.informika.ru, 2015-04-21. [dostęp 2016-01-15]. (ros.).
  5. Екатеринодарская епархия [online], patriarchia.ru [dostęp 2017-11-25] (ros.).
  6. Храмы Краснодара.
  7. История строительства и жизни собора 1853-1930г.г. [online], alexander-nevskiysobor.ru [dostęp 2017-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-09].