Chlorek sodu

związek chemiczny

Chlorek sodu, NaCl – nieorganiczny związek chemiczny z grupy chlorków, sól kwasu solnego i sodu. Stanowi podstawowy składnik soli kuchennej, soli warzonej i soli drogowej.

Chlorek sodu
Kryształek soli (halit)
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

NaCl

Masa molowa

58,44 g/mol

Wygląd

bezbarwne (lub białe[2]), sześcienne kryształy[3][1] o słonym smaku[4]

Minerały

halit

Identyfikacja
Numer CAS

7647-14-5

PubChem

5234

DrugBank

DB09153

Podobne związki
Inne aniony

NaF, NaBr, NaI

Inne kationy

LiCl, KCl, RbCl, CsCl

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

A12CA01, B05CB01, B05XA03, S01XA03

Występowanie

edytuj

W przyrodzie występuje m.in. jako halit, minerał tworzący pokłady soli kamiennej[1][2], a w postaci rozpuszczonej w wodzie morskiej oraz w wodach mineralnych (najwięcej w tzw. solankach). Chlorek sodu jest także składnikiem płynów pozakomórkowych organizmów żywych (zwłaszcza zwierzęcych)[2].

Właściwości termochemiczne

edytuj
Właściwości termochemiczne NaCl[4]
kryształ gaz jednostka
ΔHof −98,27 −42,22 kcal/mol
ΔGof −91,82 −47,00
So  17,24 54,90 cal/mol·K
Cp 12,07 8,55

Zastosowanie

edytuj

Chlorek sodu stosowany jest jako środek spożywczy, nadający jedzeniu słony smak[2][1]. Jest także używany w przemyśle szklarskim i garbarstwie oraz do konserwacji żywności. Stanowi surowiec do otrzymywania kwasu solnego, sodu, chloru, wodorotlenku sodu i węglanu sodu (sody)[1].

Jest wykorzystywany do roztapiania śniegu i lodu z ulic i chodników, gdyż roztwór wody i chlorku sodu zamarza przy bardzo niskich temperaturach.

Jest używany w spektroskopii oraz w chłodnictwie (z lodem tworzy mieszaninę oziębiającą, w tym przypadku temperatura tego roztworu może wynosić nawet −21,5 °C[potrzebny przypis])[2].

Znaczenie biologiczne

edytuj

Chlorek sodu, spożywany zwykle jako sól kuchenna, jest głównym źródłem jonów Na+ i Cl dla ludzi i zwierząt. Jony Na+ odgrywają kluczową rolę w wielu procesach fizjologicznych od gospodarki wodnej, przez utrzymywanie stałego ciśnienia krwi, po działanie układu nerwowego. Spożywanie chlorku sodu jest niezbędne do życia, a jego dzienne zapotrzebowanie u dorosłego człowieka wynosi około 5 g. Współczesna dieta dostarcza zwykle kilkukrotnie większą ilość soli. Jest ona obecna w większości produktów spożywczych, jak choćby chleb, masło, sery, wędliny itp. Szacuje się, że dzienne spożycie soli w Polsce w przeliczeniu na osobę wynosi ok. 11 g.[7]

Badania naukowe udowodniły związek między nadmiernym spożyciem soli kuchennej i rozwojem nadciśnienia tętniczego.

0,9% roztwór wodny chlorku sodu, nazywany solą fizjologiczną, jest używany w medycynie jako płyn infuzyjny. Roztwór o takim stężeniu jest izoosmolarny z osoczem krwi.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 72, ISBN 83-7183-240-0.
  2. a b c d e f g Encyklopedia popularna. Wyd. II. T. IV. Warszawa: PWN, 1987, s. 229. ISBN 83-01-00000-7.
  3. a b c d e f g h David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
  4. a b c d e f g h i j k Pradyot Patnaik: Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2003. ISBN 0-07-049-439-8. (ang.).
  5. a b Sodium chloride, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2010-08-20] (ang.).
  6. Chlorek sodu (nr 310166) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2016-12-31]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  7. Polacy spożywają za dużo soli [online], www.izz.waw.pl [dostęp 2020-12-04].

Linki zewnętrzne

edytuj
  • Chlorek sodu, [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2010-08-21].