NS 6300

type Nederlandse stoomlocomotief

De serie NS 6300 was een serie tenderlocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen (NS) onder te verdelen in twee deelseries, bestek 6301-6310 en bestek 6311-6322. Het grootste verschil tussen bestek 1 en 2 is dat de laatste een verhoogde kolenbak heeft. De eerste deelserie werd in 1930 door Henschel & Sohn in Kassel gebouwd. De tweede deelserie werd in 1931 door de Berliner Machinenbau AG (voorheen L. Schwartzkopff) te Berlijn gefabriceerd.

NS 6300
NS 6300
Aantal 22
Nummering 6301-6322
Fabrikant Henschel & Sohn, Berliner Maschinenbau
In dienst 1930-1931
Uit dienst 1957
Asindeling 2'D 2'
Spoorwijdte 1435 mm
Massa locomotief 127 ton
Massa tender 102 ton
Aslast 18 ton
Diameter drijfwielen 1550 mm
Diameter loopwielen 930 mm
Lengte over buffers 17.385 mm
Hoogte 4550 mm
Maximumsnelheid 90 km/u
Vuurkist 17 m2
Vlampijpen 149 m2
Oververhitter 50 m2
Roosteroppervlak 3,16 m2
Maximum stoomspanning 14 kg/cm2
Aantal cilinders 4
Diameter × slaglengte cilinders 420 x 660 mm
Stoomverdeling Walschaerts
Waterinhoud 14 m3
Brandstofvoorraad 4,5 ton kolen
Vermogen ± 1600 PKi
Trekkracht 14.720 kg
Soortmerk GTO4
Bijnaam Beulen
Aantal bewaarde exemplaren 1
Portaal  Portaalicoon   Verkeer & Vervoer

Deze grote tenderlocomotieven, met de asindeling 2'D2', zijn ontworpen door ingenieur W.A.C. Pont en waren de laatste nieuwbouwserie van stoomlocomotieven voor de NS. Ze zijn speciaal ontworpen voor het zware kolenvervoer van de Zuid-Limburgse mijnen naar West-Nederland. De ketel is vrijwel identiek aan, en het frame en appendages zijn afgeleid van, de serie NS 3900 met losse tender. Door hun grote ketel moest de stoker flink kolen blijven scheppen om voldoende stoomdruk te houden. Hierdoor kregen ze bij het personeel de bijnaam "De Beul". Het maximale vermogen van 1600 pk was in hoge mate afhankelijk van de kwaliteiten van de stoker en de kolen.

De asdruk van de drijfwielen bedroeg 18 ton. Door hun drijfwielen van 1,55 m waren deze locomotieven ook in staat personentreinen te trekken met een snelheid van 90 km/u, hoewel soms onofficieel een snelheid is gemeten van meer dan 100 km/u.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden elf locomotieven naar Duitsland weggevoerd. Tien hiervan kwamen weer terug, die op twee na werden hersteld van schade en weer in dienst genomen.

De 6313 kwam niet meer terug en werd in 1950 als vermist opgegeven. Van de in Nederland achtergebleven elf locomotieven waren de 6306 en 6321 dermate vernield dat herstel niet meer lonend was. De weer in dienst gestelde locomotieven werden tussen 1955 en 1957 afgevoerd.

De 6305 en 6317 bleven in gebruik als walslocomotief voor het inwalsen van nieuwe sporen en voor belastingproeven van nieuwe bruggen.

Door een smeekbede van de Utrechtse architect en treinenliefhebber Toon Haakma Wagenaar aan de toenmalige president-directeur van de NS, F.Q. den Hollander, bleef locomotief 6317 (met de ketel van de 3927) voor het nageslacht bewaard en werd in 1959 eigendom van het Nederlands Spoorwegmuseum. De 6317 is sinds de laatste grote verbouwing van het Spoorwegmuseum in 2004 ingemetseld in een attractie, en is dus maar even te bezichtigen.

De andere walslocomotief 6305 werd in 1962 als zodanig buiten gebruik gesteld en gesloopt.

Fabrikant Fabrieksnummer In dienst NS nummer Uit dienst Bijzonderheden
Henschel & Sohn 21782 1930 6301 1957 Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Henschel & Sohn 21783 1930 6302 1956
Henschel & Sohn 21784 1930 6303 1956 Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Henschel & Sohn 21785 1930 6304 1957 Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Henschel & Sohn 21786 1930 6305 1957 Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade. Van 1957 tot 1962 gebruikt als walslocomotief.
Henschel & Sohn 21787 1930 6306 1947 Afgevoerd na oorlogsschade.
Henschel & Sohn 21788 1930 6307 1957 Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Henschel & Sohn 21789 1930 6308 1955
Henschel & Sohn 21790 1930 6309 1956
Henschel & Sohn 21791 1930 6310 1955 Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau 10050 1931 6311 1957
Berliner Maschinenbau 10051 1931 6312 1955
Berliner Maschinenbau 10052 1931 6313 1950 Weggevoerd naar Duitsland, in 1950 als vermist opgegeven. In 1951 in Hagenow gesloopt. Replica in 2015 gemaakt, staat nu bij Preston Palace in Almelo.
Berliner Maschinenbau 10053 1931 6314 1947 Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer afgevoerd na oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau 10054 1931 6315 1955 Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau 10055 1931 6316 1947 Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer afgevoerd na oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau 10056 1931 6317 1957 Van 1957 tot 1959 gebruikt als walslocomotief. Bewaard in het Nederlands Spoorwegmuseum.
Berliner Maschinenbau 10057 1931 6318 1957 Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau 10058 1931 6319 1956
Berliner Maschinenbau 10059 1931 6320 1957
Berliner Maschinenbau 10060 1931 6321 1947 Afgevoerd na oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau 10061 1931 6322 1955 In 1951 in Weert zwaar beschadigd, met frame van afgevoerde 6314 weer hersteld.

Afbeeldingen

bewerken

Bronnen

bewerken
Zie de categorie NS 6300 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.