Baelen
Baelen, in het Nederlands ook gespeld als Balen (Waals Bailou), is een plaats en gemeente in de provincie Luik in België. De gemeente telt ruim 4000 inwoners.
Gemeente in België .svg){kind=small}
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Wallonië
| ||
| Provincie |  Luik
| ||
| Arrondissement | Verviers | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
85,65 km² (2022) 93,9% 1,51% 4,59% | ||
| Coördinaten | 50° 38' NB, 5° 58' OL | ||
| Bevolking (bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
4.487 (01/01/2024) 50,52% 49,48% 52,39 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 19,57% 61,33% 19,1% | ||
| Buitenlanders | 7,98% (01/01/2024) | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Maurice Fyon (ACBM) | ||
| Bestuur | ACBM | ||
| Zetels ACBM Trait d'Union Alternative |
15 9 5 1 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 20.652 euro/inw. (2021) | ||
| Werkloosheidsgraad | 7,82% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 4837 4837 |
Deelgemeente Baelen Membach | ||
| Zonenummer | 087 | ||
| NIS-code | 63004 | ||
| Politiezone | Pays De Herve | ||
| Hulpverleningszone | Vesdre - Hoëgne & Plateau | ||
| Website | Officiële website | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| de Belgische provincie Luik met daarin de gemeente Baelen | |||
| |||
In de gemeente wordt een Duits-Nederlands (Ripuarisch-Limburgs) grensdialect gesproken, maar de gemeente kwam toch aan de Franstalige kant van de taalgrens terecht. Bij vastlegging van de taalgrens in 1963 werd wel de mogelijkheid opengelaten om zo nodig Nederlandstalige en Duitstalige faciliteiten in te stellen. Dit gebied wordt ook wel de Platdietse streek genoemd.
Kernen
bewerkenDeelgemeenten
bewerken| # | Naam | Opp. (km²) |
Inwoners (2020) |
Inwoners per km² |
NIS-code |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Baelen | 14,29 | 3.356 | 235 | 63004A |
| 2 | Membach | 71,26 | 1.131 | 16 | 63004B |
Overige kernen
bewerkenNabijgelegen kernen
bewerkenGeschiedenis
bewerkenTot de opheffing van het hertogdom Limburg was Baelen als oorspronkelijk karolingisch domein de hoofdplaats van een van de vijf Limburgse hoogbanken. Net als de rest van het hertogdom werd Baelen bij de annexatie van de Zuidelijke Nederlanden door de Franse Republiek in 1795 opgenomen in het toen gevormde departement Ourthe.
Recent is door een verzamelaar/historicus een grenssteen teruggevonden die stamt uit 1620. Deze driekantige grenssteen vermeldt aan twee kanten 'BALEN' (voor Baelen) en aan de derde kant 'HC' (voor Hendrik-Kapelle). Deze grenssteen is inmiddels gerestaureerd en kan worden bezichtigd voor het gemeentehuis van Lontzen.
Situatie in 1830
bewerkenBij de onafhankelijkheid van België inventariseerde geograaf Philippe Vandermaelen in Baelen 275 woningen en 9 fabrieken, aangedreven door de Baelenbeek. Er waren 1916 inwoners. De inventaris omvat verder details over de natuurlijke omgeving, bodems, landbouwproductie en veestapel. Ook het wegennetwerk van toen is beschreven.[1]
Bezienswaardigheden
bewerken- De Sint-Pauluskerk heeft een gedraaide torenspits en dateert uit de 10e eeuw. Toen in 1773 de kerkgevel werd gerestaureerd werd daarvoor rupsmarmer gebruikt, een steensoort waarvan de aders gevormd worden door fossiele plantenresten.
- Kasteel Vreuschemen
- Artboretum van Mefferscheid, een "kunst-arboretum" in het Hertogenwoud
Natuur en landschap
bewerkenBaelen ligt op een hoogte van ongeveer 230 meter, in het dal van de Ruisseau de Baelen, een beekje dat nabij Dolhain in de Vesder uitmondt. Een groot deel van het grondgebied van de gemeente bestaat uit het Hertogenwoud.
Politiek
bewerkenLijst van burgemeesters
bewerken- (XVIIIe eeuw) Henri Massyn Wertz[2][3]
- (1855): U.J. Jonker[4]
- -2000 (februari): Pierre Wintgens (PSC)[5]
- 2000 (februari)- : Michel Beckers (Union, kartellijst PSC-PS)[5]
- 2001-2024: Maurice Fyon (PS)[6][7]
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
bewerken| Partij | 10-10-1976[8] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[9] | 14-10-2012[10] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 11 | % | 11 | % | 11 | % | 13 | % | 13 | % | 15 | % | 15 | % | 15 | % | 15 |
| UNION1 / Trait d'Union2 | 53,121 | 7 | 57,881 | 7 | 63,811 | 7 | 63,891 | 9 | 72,91 | 10 | 43,871 | 6 | 32,121 | 5 | 31,882 | 5 | - | |
| AC1 / ACBM2 | - | - | - | - | - | 56,131 | 9 | 51,242 | 8 | 49,392 | 9 | - | ||||||
| PS1 / Alternative2 | 14,081 | 1 | - | - | - | - | - | - | 9,582 | 1 | - | |||||||
| POUR | - | - | - | - | - | - | 16,64 | 2 | 9,15 | 0 | - | |||||||
| ECOLO | - | - | - | 23,79 | 3 | 27,1 | 3 | - | - | - | - | |||||||
| EBM | - | - | - | 12,31 | 1 | - | - | - | - | - | ||||||||
| RC | 18,26 | 2 | 42,12 | 4 | 36,19 | 4 | - | - | - | - | - | - | ||||||
| CN | 14,54 | 1 | - | - | - | - | - | - | - | - | ||||||||
| Totaal stemmen | 1839 | 1975 | 2129 | 2293 | 2415 | 2672 | 2819 | 2990 | ||||||||||
| Opkomst % | 94,58 | 93,67 | 92,42 | 93,99 | 89,10 | 90,41 | ||||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 5 | 5,16 | 6,81 | 6,15 | 8,16 | 4,79 | 5,36 | 6,42 | ||||||||||
Demografische ontwikkeling
bewerken
- Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen; 1976= inwoneraantal op 31 december
- 1880: afstand van het gehucht Dolhain in 1879 (1,26 km² met 1358 inwoners) aan de stad Limburg
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente
bewerkenAlle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
| Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| jaar | Aantal[11] | Evolutie: 1992=index 100 |
| 1992 | 3.359 | 100,0 |
| 1993 | 3.451 | 102,7 |
| 1994 | 3.515 | 104,6 |
| 1995 | 3.597 | 107,1 |
| 1996 | 3.638 | 108,3 |
| 1997 | 3.669 | 109,2 |
| 1998 | 3.791 | 112,9 |
| 1999 | 3.823 | 113,8 |
| 2000 | 3.852 | 114,7 |
| 2001 | 3.856 | 114,8 |
| 2002 | 3.888 | 115,7 |
| 2003 | 3.902 | 116,2 |
| 2004 | 3.921 | 116,7 |
| 2005 | 4.012 | 119,4 |
| 2006 | 4.060 | 120,9 |
| 2007 | 4.110 | 122,4 |
| 2008 | 4.154 | 123,7 |
| 2009 | 4.169 | 124,1 |
| 2010 | 4.193 | 124,8 |
| 2011 | 4.248 | 126,5 |
| 2012 | 4.312 | 128,4 |
| 2013 | 4.286 | 127,6 |
| 2014 | 4.300 | 128,0 |
| 2015 | 4.351 | 129,5 |
| 2016 | 4.370 | 130,1 |
| 2017 | 4.386 | 130,6 |
| 2018 | 4.434 | 132,0 |
| 2019 | 4.454 | 132,6 |
| 2020 | 4.487 | 133,6 |
| 2021 | 4.436 | 132,1 |
| 2022 | 4.461 | 132,8 |
| 2023 | 4.518 | 134,5 |
| 2024 | 4.487 | 133,6 |
Externe link
bewerken- ↑ Philippe Vandermaelen Dictionnaire géographique de la province de Liège. Brussel, Etablissement géographique - 1831.
- ↑ Grafsteen van Henri Massyn Wertz, "bovrgemestre", "notaris", Geneanet
- ↑ Croix anciennes du cimetière de Baelen, website van de gemeente Baelen
- ↑ Moniteur belge: journal officiel, 1855,1/3
- ↑ a b "Une 5e législature pour «Union»?; Union s'en va serein au scrutin automnal avec 5 nouveaux visages", SudInfo, 4 september 2000
- ↑ "Les élus baelenois sont installés", SudPresse, 10 januari 2001
- ↑ Adrien Renkin, "Maurice Fyon, le bourgmestre de Baelen, ne se représentera pas aux élections : « Je veux me réveiller sans penser à la commune »", SudPresse, 29 januari 2024
- ↑ 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 10 januari 2022.
- ↑ Gegevens 2006: elections2006.wallonie.be:. Gearchiveerd op 9 januari 2018. Geraadpleegd op 23 december 2012.
- ↑ Gegevens 2012: elections2012.wallonie.be
- ↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
